Έχω ένα φίλο που έχει μεγάλη αγάπη στη φιλοσοφία. Μελετάει ασταμάτητα και πιστεύει ακράδαντα ότι κάθε άνθρωπος είναι ‘φιλόσοφος’ – ανεξάρτητα αν το γνωρίζει ή όχι – αφού ακόμα και η γλώσσα που μιλάμε, δεν είναι απλά ένα σύνολο γραμματολογικών κανόνων, αλλά περιέχει έννοιες, ιδέες, αντιλήψεις για τον κόσμο.
Η ομάδα Τσίπρα μου λέει, έκανε ένα τεράστιο λάθος λογικής, και από ’κει πρέπει να ξεκινήσει κανείς. Οι άνθρωποι που ανέλαβαν να διαπραγματευτούν με τους δανειστές, στερούνταν στοιχειωδών αρχών λογικής, αλλά δυστυχώς και χαρακτήρα.
Ο Ρενέ Ντεκάρτ, Καρτέσιος στα καθ’ ημάς, θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης φιλοσοφίας, το καμάρι των Γάλλων. Στο περίφημο έργο του Λόγος περί Μεθόδου, διατύπωσε τη λογική μεθοδολογία που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει σε καταστάσεις, που όπως λέμε σήμερα «πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά». Καταστάσεις σαν κι αυτές που συνάντησε η διαπραγματευτική ομάδα του Τσίπρα. Γιατί μπορεί ο Τσίπρας να πήρε την κυβέρνηση θεωρώντας ότι οι «εταίροι» θα υποχωρούσαν μπροστά στη δημοκρατική νομιμοποίηση που είχε, αλλά αυτό δεν το είχε επιχειρήσει κανείς στην πράξη. Και δεν ήταν καθόλου σίγουρο, προκαταβολικά, ότι οι εταίροι θα υποχωρούσαν.
«Κοίταξε να δεις -μου λέει ο φίλος- ο Καρτέσιος κάνει την υπόθεση ότι ένας ταξιδιώτης χάθηκε στα βάθη ενός δάσους. (Ο άνθρωπος έζησε στο 17ο αιώνα που ακόμα υπήρχαν μεγάλα δάση στην Ευρώπη στα οποία θα μπορούσε να χαθεί κανείς). Τι πρέπει να κάνει; Το σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να περιφέρεται άσκοπα εδώ κι εκεί. Πρέπει να επιλέξει μια πορεία και να την ακολουθήσει όσο πιο πιστά γίνεται. Δεν πρέπει να παρεκλίνει από την πορεία του όπως δεν πρέπει και να μείνει στο ίδιο μέρος. Στο τέλος της διαδρομής, ακόμα κι αν δε φτάσει στον προορισμό του, ο ταξιδιώτης μας θα είναι σε καλύτερη θέση, από αυτή που ήταν στην αρχή, στα βάθη του δάσους».
Δεν κατάλαβα ακριβώς πώς αυτή η αλληγορία ταιριάζει με την περίπτωσή μας και του ζήτησα να μου το εξηγήσει.
«Κοίταξε να δεις -μου λέει- ο Καρτέσιος συνεχίζοντας το συλλογισμό του, πίστευε ότι υπάρχουν στιγμές στην ζωή που πρέπει να παίρνουμε αποφάσεις χωρίς χρονοντριβή για τις οποίες δεν είμαστε σίγουροι αν είναι σωστές. Πρέπει λοιπόν να πάρουμε την πιο πιθανή απόφαση. Την απόφαση εκείνη που θεωρούμε, με βάση την ανάλυσή μας, μπορεί να μας βγάλει από το αδιέξοδο. Αν την πάρουμε όμως πρέπει να την εφαρμόσουμε με σιγουριά και αποφασιστικότητα, σαν να είναι η μόνη σωστή απόφαση».
«Από τη στιγμή λοιπόν που η ανάλυση του Τσίπρα και της διαπραγματευτικής του ομάδας έλεγε – και λεει ακόμα – ότι με τη συνέχιση της ίδιας πολιτικής της προηγούμενης πενταετίας, με τα μνημόνια δηλαδή, δεν υπάρχει περίπτωση να βγει η χώρα από την κρίση, έπρεπε να φτάσει μέχρι τα άκρα τη λογική αυτή.
Ακολουθώντας, έλεγε ο Καρτέσιος, αυτό το λογικό τρόπο σκέψης, απελευθερώθηκα από τις τύψεις που συνήθως βασανίζουν τη συνείδηση εκείνων των ανθρώπων που έχουν ασθενικό και διστακτικό πνεύμα και που ξεκινούν σε μια πορεία που τη θεωρούν σωστή αλλά μετά, εξαιτίας της αστάθειάς τους, την θεωρούν λαθεμένη και την εγκαταλείπουν.
Κατάλαβες τώρα;»
Είχα αρχίσει να καταλαβαίνω. Από τη στιγμή που η ομάδα Τσίπρα μπήκε στο δρόμο του δημοψηφίσματος και βγήκε εκείνο το μεγαλειώδες ΟΧΙ, έπρεπε να επιμείνει – πάντα στα πλαίσια της ευρωζώνης – σε μια καλύτερη λύση. Να πει δηλαδή στους δανειστές ότι η εντολή που έχω είναι να μη δεχτώ κάτι χειρότερο από την πρόταση που απέρριψε ο λαός μου. Και να επιστρέψει στην Ελλάδα.
Η ηγεσία τη στιγμή της πιο αποφασιστικής καμπής της μάχης λύγισε και συνθηκολόγησε μπροστά στον αντίπαλο. Έχαψε τον εκβιασμό του κ. Σόιμπλε για το ‘πενταετές Grexit’ και έχασε τον πόλεμο. Και τον έχασε, όχι γιατί δεν είχε plan b, αλλά γιατί εκείνη τη στιγμή έδειξε αστάθεια, αδυναμία και έλλειψη πίστης στις αποφάσεις και την πορεία που είχε χαράξει. Εγκατέλειψε δηλαδή το plan A. Πανικοβλήθηκε. Δεν εμπιστεύθηκε ούτε τις δικές της δυνάμεις, ούτε και αυτές του λαού, αλλά και των άλλων λαών που τη στήριζαν εκείνη την αποφράδα νύχτα, απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη με το μεγαλειώδες this is a coup στο tweeter. Έδειξε έλλειψη ηγετικού χαρακτήρα, έδειξε αδύναμη να διαχειριστεί τις ομολογουμένως δύσκολες περιστάσεις.
Game over.
«Τώρα άντε να μαζέψεις τα συντρίμμια», μου είπε.
Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία…