Με την είσοδο μας στο 2016 μπήκαμε και στον έβδομο χρόνο κρίσης στην Πατρίδα μας. Από τον καιρό της Παλαιάς Διαθήκης έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο των οικονομικών κύκλων. Είναι γνωστή η ιστορία με τον Ιωσήφ και το Φαραώ που είδε στον ύπνο του Εφτά παχιές αγελάδες και τα εφτά μεστά στάχυα που συμβόλιζαν τα επτά χρόνια αφθονίας αλλά φευ! ακολούθησαν επτά λιπόσαρκες αγελάδες και επτά λεπτά, κατάξερα στάχυα που κατάπιναν τα εύρωστα.

Οι άνθρωποι και οι οργανισμοί οι οποίοι είναι προετοιμασμένοι για αυτά τα δύσκολα χρόνια όταν παρέλθει ο καιρός της κρίσης θα βγουν πιο δυναμωμένοι. Όπως αποκάλυψε μια έρευνα της παγκόσμιας εταιρείας συμβούλων McKinsey «διαχείριση κινδύνου δε σημαίνει ότι αποφεύγω καθετί που εμπεριέχει ρίσκο» και με σειρά άρθρων της αναφέρει τι δεν πρέπει να κάνει μια επιχείρηση για να ξεπεράσει την ύφεση με επιτυχία.

Μάλιστα σε έρευνα που έκανε σε 1000 αμερικανικές επιχειρήσεις κατά την περίοδο της ύφεσης της δεκαετίας του '90 διαπίστωσε ότι ορισμένες από αυτές αξιοποίησαν την ύφεση και βγήκαν κερδισμένες. Αυτές τις κατατάσσει σε δυο μεγάλες κατηγορίες: αυτές που απλά διατήρησαν την ηγετική τους θέση ως προς την απόδοση και αυτές που αντιμετώπισαν με επιτυχία τις προκλήσεις της ύφεσης. Κοινό γνώρισμα και των δυο κατηγοριών είναι ότι πήγαν αντίθετα στην λογική της συρρίκνωσης, του περιορισμού, της συντήρησης δυνάμεων που επιτάσσει η «κοινή σοφία». Η ύφεση τους άνοιξε την όρεξη και έτσι αναζήτησαν ευκαιρίες εκεί που οι άλλοι είχαν αποσυρθεί και μάλιστα με ακόμα μεγαλύτερη ένταση από πρωτύτερα. Επίσης ήταν στο σύνολο εταιρίες, οι οποίες διέθεσαν τα χρηματικά τους διαθέσιμα και ενώ οι «άλλοι» έσφιγγαν τα ζωνάρια αυτές επαναστοχοποίησαν τις δαπάνες αλλά δεν τις μείωσαν επουδενί. Δυο ακόμα καίρια σημεία ήταν ο διπλασιασμός των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη (R&D) με σαφή στόχο την αναβάθμιση τους μέσα από την καινοτομία καθώς και η αύξηση των δαπανών για τη διαφήμιση. Το τέλος της ύφεσης αντάμειψε αυτές τις εταιρείες που πήγαν κόντρα στην ύφεση και αξιοποίησαν τις ευκαιρίες και τα πλεονεκτήματα που αυτή προσέφερε.

Χωρίς βεβαία να θεωρούμε την ύφεση σαν κάτι θετικό ,δεν θα πρέπει να δραματοποιούμε τις καταστάσεις, αλλά πρέπει να σκεφτούμε ποιες συμπεριφορές και ποιες κινήσεις μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση, σαν μια ευκαιρία να περάσουμε από την «κάθαρση» της νηστείας και γιατί όχι σαν μια ευκαιρία να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που μας προσφέρονται , να καινοτομήσουμε και να ευελπιστούμε ότι το τέλος της θα μας βρει σε ένα σημείο που οργανωμένοι συντονισμένοι, και φυσικά περισσότερο προετοιμασμένοι θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε μια καλύτερη θέση από πριν, μια θέση ηγετική.

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να σταματήσουμε να εξορκίζουμε τα δεινά της κρίσης, ν' αναδιοργανωθούμε να αρχίσουμε να μιλάμε για το μέλλον προσδιορίζοντας τι θέλουμε να συμβεί στο τόπο μας μετά την κρίση και πράξουμε όσα είναι απαραίτητα τόσο μέσα αλλά και μετά την κρίση.

Αυτή θα πρέπει να είναι και η λογική της Περιφέρειας Ηπείρου. Ασφαλώς και η νέα Περιφέρεια (Η δομή που πρόεκυψε από τον «Καλλικράτη»). έχει προβλήματα και ελλείψεις αλλά στη σύντομη μέχρι τώρα θητεία της, δείχνει να αλλάξει τις νοοτροπίες του παλιού όχι και τόσο επιτυχημένου μοντέλου τοπικής αυτοδιοίκησης της Νομαρχίας. Είναι τώρα η ευκαιρία να προωθήσουμε ένα νέο μοντέλο τόσο διοίκησης όσο και ανάπτυξης. Αξιοποιώντας όσες ευκαιρίες υπάρχουν θα τονώσουμε την τοπική επιχειρηματικότητα, θα βελτιώσουμε τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων και φυσικά θα προωθήσουμε την συνοχή της τοπικής κοινωνίας. Παρόλο που οι περισσότεροι βλέπουν την εφαρμογή του Καλλικράτη σαν ένα μέρος της κρίσης μπορεί με τις κατάλληλες κινήσεις να γίνει ένα εργαλείο για τη λύση του προβλήματος.

Σε προηγούμενο άρθρο είχα προτείνει τη δημιουργία ενός Ηπειρώτικου think tank (δεξαμενή σκέψης) προκειμένου σε πρώτη φάση να δούμε τι θέλουμε να γίνει στον τόπο μας και σε δεύτερη να προσπαθήσουμε να κάνουμε όλες εκείνες τις κινήσεις που θα το καταστήσουν εφικτό.

Αναφέρθηκα πριν στον όρο καινοτομία και θα αναρωτηθεί κάποιος με ποιον τρόπο μπορεί να καινοτομήσει σε μια περιφέρεια, τι μπορεί να κάνει?. Ας δούμε μερικά παραδείγματα τι έχουν κάνει άλλες περιοχές.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημιουργία του «Sophia Antipolis» ενός τεχνολογικό πάρκο βορειοδυτικά της Αντίμπ και νοτιοδυτικά της Νίκαιας στην Γαλλία . Ένα μεγάλο μέρος του πάρκου εμπίπτει στην κοινότητα του Valbonne . Δημιουργήθηκε το 1970 - 84 , στεγάζει κατά κύριο λόγο τις εταιρείες στους τομείς της πληροφορικής , ηλεκτρονικά , φαρμακολογία και βιοτεχνολογία . Πολλά ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επίσης, βρίσκεται εδώ, μαζί με τα ευρωπαϊκά κεντρικά γραφεία της Επιτροπής του παγκόσμιου ιστού (W3C). Στα πρώτα χρόνια, μία από τις κύριες προκλήσεις της Sophia Antipolis ήταν να αφορά τους ανθρώπους και να δημιουργήσει μια αίσθηση της κοινότητας. Το «Ανθρώπινο Κεφάλαιο» είναι αυτό που διακρίνει το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο στον κόσμο ως ένα ορόσημο της επιστήμης της εφεύρεσης, της καινοτομίας, και της έρευνας. Έτσι έχει επικεντρωθεί στην οικοδόμηση ενός διεθνούς περιβάλλοντος δημιουργώντας μια διεθνή κοινότητα. Αυτό σημαίνει ότι, λαμβάνοντας υπόψη και βελτιώνοντας την αλληλεπίδραση του ενοικιαστή, προωθεί τη δικτύωση και τη γόνιμη ανταλλαγή ιδεών. Η ιδέα ήταν ότι η συνεύρεση ανθρώπων από διαφορετικούς πνευματικούς ορίζοντες και συνενώνοντας τους , θα προσφέρει προστιθέμενη αξία και θα δημιουργήσει καινοτομία

Ένα άλλο παράδειγμα ποιο κοντινό στα Ηπειρωτικά δεδομένα είναι η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και ποιο χαρακτηριστικά τα Γρεβενά. Τα Γρεβενά είχαν σχέση με τα μανιτάρια όση και πολλές άλλες περιοχές στην Ήπειρο, την Δυτική Μακεδονία, και αλλού. Όμως με πρωτοβουλία λίγων ατόμων η τοπική Αυτοδιοίκηση ξεκίνησε, χωρίς να ξέρει την κατάληξη, ένα project. Πρώτα το 1992, η Δ/νση Δασών του Νομού Γρεβενών εκδίδει μια αφίσα με θέμα τα μανιτάρια. Το 1994 η Τ.Ε.Δ.Κ. Νομού Γρεβενών εκδίδει ένα ενα φυλλάδιο με φωτογραφίες και πληροφορίες για 50 είδη μακρομυκήτων του Νομού Γρεβενών, Το 2002 η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών και η Αναπτυξιακή Γρεβενών εκδίδουν ένα πολυτελές λεύκωμα. Ενδιάμεσα υπήρχαν και άλλες ενέργειες. Σήμερα τα Γρεβενά είναι η «Πόλη των μανιταριών». Υπάρχουν δεκάδες προϊόντα από μανιτάρια, εστιατόρια αποκλειστικά με μενού από μανιτάρια, οργανωμένες εκδρομές στο δάσος για συλλογή μανιταριών κ. α και έτσι η περιοχή δέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες και έχει δημιουργήσει δεκάδες θέσεις εργασίας.

Βεβαία αυτό δεν σημάνει ότι πρέπει να αντιγράψουμε. Ας ξεφύγουμε από την διαχρονική βλακεία να ανοίγουμε μια επιχείρηση δίπλα σε μια επιτυχημένη, με τελική κατάληξη να κλείσουν και οι δυο. Κάθε περιοχή έχει πολλά σημεία τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει, να τα εκμεταλλευτεί και να βοηθήσει στην ανάπτυξη της.