«Ποιον Τύπο να ελέγξουμε; Τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και ένα δημοψήφισμα κερδίσαμε με όλο τον Τύπο και τα "ΜΜΕ" της ΔΙΑΠΛΟΚΗΣ απέναντι μας να λιβανίζει εσάς και να καταδικάζει τον ΣΥΡΙΖΑ. Είστε αντιπολίτευση της πυρκαγιάς και της συμφοράς, χρησιμοποιείτε μεθόδους παρακράτους. Το αφήγημα σας έχει καταρρεύσει». Το πρωθυπουργικό αφήγημα, όπως παρουσιάστηκε τη Δευτέρα το απόγευμα στο κοινοβούλιο, ασφαλώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση που να μην επιχείρησε έλεγχο του Τύπου. Άλλες το κάνουν με άγαρμπο, παλιομοδίτικο τρόπο, άλλες το επιδιώκουν με πλάγια μέσα.

Καμώνονται ότι ενισχύουν την πολυφωνία, ότι δεν ενοχλούνται από την κριτική την ώρα που τα γραφεία δημοσίων σχέσεων και οι παντοδύναμοι Μηχανισμοί Απόκρυψης Πληροφοριών πιέζουν ώστε να περνά, έντεχνα, η κυβερνητική γραμμή.

Έπειτα από δυόμιση χρόνια παραμονής στην κυβερνητική εξουσία, με όλες τις παλινωδίες που την συνοδεύουν, το επικοινωνιακό «σύστημα ΣΥΡΙΖΑ» αποδεικνύεται ανθεκτικό και διαρκώς διευρυνόμενο. Η πρώτη κίνηση ήταν η επαναλειτουργία της ΕΡΤ, στα χνάρια του νόμου της ΝΕΡΙΤ, επαναλειτουργία με την οποία αποκλείστηκε όλη η δυναμική και ο πλούτος των δύο χρόνων της αυτοδιαχείρισης στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες πολίτες για να υπερασπιστούν το δημόσιο αγαθό της ελεύθερης πληροφόρησης.

Αποκαθιστώντας πάνω από 2.000 θέσεις εργασίας, η κυβέρνηση κέρδισε μια άνευ προηγουμένου συναίνεση και σιωπηλή στήριξη στις επιλογές της, αξιοποιώντας κατάλληλα το συναισθηματικό τραύμα που προκάλεσε στους απολυμένους το «μαύρο» που έριξε η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου-ΔΗΜΑΡ.

Το φάντασμα μιας επιστροφής στο ‘μαύρο’ αποτελεί μια διαρκή απειλή που εξασφαλίζει αυτή τη συναίνεση στις κυβερνητικές επιλογές στο επίπεδο της ειδησεογραφίας σε συνδυασμό με μια επιστροφή στη δημοσιογραφία των ‘ίσων αποστάσεων’, ιδίως στην τηλεοπτική εκδοχή. Το πρόβλημα δεν είναι ότι στην ιεράρχηση των ειδήσεων στην ΕΡΤ κυριαρχεί η κομματική ενημέρωση – το πρόβλημα είναι ότι, πλην των φωτεινών εξαιρέσεων του ραδιόφωνου, έχει εξοριστεί η κοινωνία, η φωνή και οι διεκδικήσεις της σε κρίσιμα μέτωπα όπως αυτό της υπεράσπισης της φύσης και των δημόσιων αγαθών. Κορυφαίο παράδειγμα αυτό του αγώνα ενάντια στην εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική όπου η τηλεόραση περιορίστηκε στο να προβάλλει τη διαμάχη της κυβέρνησης που δήθεν αγωνίζεται να προστατευτεί το περιβάλλον και της εταιρείας που δήθεν φεύγει, χωρίς να δώσει τον λόγο στους διωκόμενους κατοίκους, χωρίς να προκαλέσει μια δημόσια συζήτηση.

Χωρίς καμιάν αιδώ, ακόμη και με ρεπορτάζ δρόμου σχεδόν κατασκευασμένα, τον Ιούλιο του 2015, η πλειοψηφία των ιδιωτικών ΜΜΕ στήριξαν το «ναι» στο δημοψήφισμα. Αυτή την πραγματικότητα, που χαϊδεύει το θυμικό του εκλογικού του ακροατηρίου φιλοτεχνώντας την εικόνα ενός λαού που παλεύει κόντρα στο κατεστημένο αλλά στο τέλος παραμένει πάντα αδύναμος και συμβιβασμένος επειδή το αποφάσισε ο ηγέτης, αξιοποιεί η πρωθυπουργική αφήγηση.

Κι αν τότε αλήθευε, συμβαίνει το ίδιο σήμερα όταν τις κυβερνητικές επιλογές στηρίζουν δυο κυριακάτικα φύλλα, που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο, και άλλα δυο καθημερινά με αξιόλογη κυκλοφορία;

Συμβαίνει το ίδιο όταν έκτοτε, τηλεοπτικοί σταθμοί, άνκορμαν με επιρροή στο κοινό, καταρρέοντα συγκροτήματα του Τύπου, κήρυξαν μια άτυπη ανακωχή με το κυβερνητικό σχήμα που εφαρμόζει, εν μέσω πρωτοφανούς κοινωνικής νηνεμίας, το νεοφιλεύθερο δόγμα του There Is No Αlternative – δεν υπάρχει καμία εναλλακτική;

Συμβαίνει το ίδιο όταν η ανεργία στον δημοσιογραφικό κλάδο διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, όταν η συγκυβέρνηση κατήργησε το αγγελιόσημο – έναν οιωνεί εργοδοτικό πόρο-, όταν πολλοί και πολλές εργαζόμενοι στον Τύπο (έντυπο, ηλεκτρονικό) εργάζονται σε καθεστώς επισφάλειας – είτε κακοπληρωμένοι είτε απλήρωτοι για καιρό- με το φάσμα της ανεργίας να σφίγγει συνεχώς σαν μέγγενη τη δημοσιογραφική ανεξαρτησία και την ελεύθερη γνώμη;

Κι επειδή η καλή δημοσιογραφία στηρίζεται και αναφέρεται πρώτα από όλα στον αναγνώστη, με τι πόρους ο τελευταίος καταφέρνει να στηρίξει το έγκυρο δημοσιογραφικό προϊόν όταν βλέπει τα εισοδήματα του να μειώνονται διαρκώς; Είναι ή δεν είναι η διαρκής λεηλασία των πόρων των πολιτών μια έμμεση μορφή ελέγχου του Τύπου;

Σε μια χώρα υπό καθεστώς διεθνούς επιτροπείας και εγχώριας κυριαρχίας ενός επιθετικού επιχειρηματικού μοντέλου, ανθεί η αυτολογοκρισία. Όσες επικλήσεις στην ελευθερία του Τύπου κι αν διαβάσουμε είτε από την κυβέρνηση είτε από την μείζονα αντιπολίτευση της εμφυλιοπολεμικής ρητορικής. Το τοπίο της ενημέρωσης στην Ελλάδα του 2017 παραμένει τοξικό. Τόσο τοξικό που επιτρέπει να ανθίσουν τα νέα επιχειρηματικά μονοπώλια της ενημέρωσης είτε με αριστερό είτε με δεξιό πρόσημο. Είτε με φανερό είτε με υπόγειο έλεγχο.