Η οσφυαλγία προέρχεται από τις λέξεις οσφύς (μέση) και άλγος (πόνος) και είναι ένα σύμπτωμα που περιγράφει κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση). Σχεδόν το 80% των ανθρώπων θα εμφανίσει κάποια στιγμή ένα επεισόδιο οσφυαλγίας στη ζωή του. Είναι συχνότερη στην 4η και 5η δεκαετία της ζωής αλλά και σε ασθενείς που πραγματοποιούν έντονη χειρωνακτική εργασία-άρση βαρών. Συχνά συνδέεται με βλάβη στους μεσοσπονδυλίους δίσκους στην μέση (δισκοκήλη-δισκοπάθεια), παρουσία αλάτων (εκφυλιστικών στοιχείων) και στένωση του σπονδυλικού σωλήνα.

Εικόνα 1. Σχηματική παράσταση κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου.

Εκτός από τον πόνο στη μέση μια δισκοκήλη μπορεί να πιέσει κάποιο νεύρο (νευρική ρίζα) προκαλώντας πόνο στο πόδι, που είναι γνωστός με τον όρο «ισχιαλγία».

Εικόνα 2. Σχηματική παράσταση ισχιαλγίας.

Τα αίτια της οσφυαλγίας ή της ισχιαλγίας είναι πολλά και χρήζουν διερεύνησης (μηχανικά αίτια-δισκοπάθεια- σπονδυλική στένωση- σπονδυλολίσθηση, φλεγμονώδη αίτια, νεοπλασματικά αίτια, μεταβολικά αίτια, κα). Για το λόγο αυτό οι ασθενείς με οσφυαλγία ή οσφυοισχιαλγία πρέπει να ελέγχονται από τον ορθοπαιδικό τους για τη διερεύνηση των αιτίων και τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση.

Ιδιαίτερη μέριμνα χρειάζεται σε περιπτώσεις παιδικής οσφυαλγίας και οσφυαλγίας κατά την κύηση.

Γενικά με τις συντηρητικές μεθόδους αντιμετώπισης τα επεισόδια της οσφυαλγίας παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση μέσα σε λίγες εβδομάδες από την έναρξη.

Για την ορθή διάγνωση των αιτιών του πόνου στην μέση χρειάζεται η εξέταση του ασθενούς από τον ιατρό του για την κλινική εκτίμηση και την επιλογή των εξετάσεων που θα χρειαστούν (απλές ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία).

Η άσκηση είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην πρόληψη της υποτροπής των επεισοδίων οσφυαλγίας. Επίσης η αποφυγή της καθιστικής ζωής είναι ευεργετική. Οι κύριες μυϊκές ομάδες που προσφέρουν προστασία είναι οι μύες της μέσης, της κοιλιάς και της λεκάνης (κοιλιακοί, ραχιαίοι, ιερονωτιαίοι, γλουτιαίοι μύες). Η κολύμβηση είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την εκγύμναση τους.

Στην καθιστική εργασία θα πρέπει να αποφεύγουμε την πολύωρη παραμονή στην ίδια θέση, πραγματοποιώντας συχνά ολιγόλεπτα διαλείμματα (κάθε 1 ώρα περίπου). Να τοποθετούμε ένα μικρό μαξιλάρι στην περιοχή της μέσης, ώστε να διατηρείται η φυσιολογική λόρδωση στην περιοχή και να ρυθμίζουμε το ύψος του γραφείου, ώστε να κρατάμε τη μέση σε ευθεία γραμμή. Στην οδήγηση θα πρέπει να διατηρούμε το κάθισμα του αυτοκινήτου σε όρθια θέση και κοντά στα πετάλια. Σε μακρινά ταξίδια πρέπει να διακόπτεται η καθιστή θέση κάθε μία ώρα περίπου και να κάνουμε ένα διάλειμμα ολίγων λεπτών.

Εικόνα 3. Ορθή στάση του σώματος σε διάφορες δραστηριότητες.

Στο πρόσφατο επεισόδιο οσφυαλγίας η παρατεταμένη οδήγηση καλό θα ήταν να αποφεύγεται. Στην περίπτωση που πρέπει να σηκώσουμε κάποιο αντικείμενο, στεκόμαστε κοντά στο αντικείμενο που θέλουμε να σηκώσουμε, κρατάμε τη μέση και την πλάτη μας σε ευθεία γραμμή και λυγίζουμε τα γόνατα για να το πιάσουμε. Όταν κοιμόμαστε θα πρέπει το στρώμα μας να μη ‘βουλιάζει’ και να μην είναι πολύ μαλακό. Αποφεύγουμε τα ψηλά τακούνια και γενικά φοράμε μαλακά αθλητικά παπούτσια τα οποία και τα αλλάζουμε όταν έχουν φθαρεί.

Βραχυχρόνια χρήση παυσίπονων και αντι-φλεγμονωδών φάρμακων, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τα μυοχαλαρωτικά είναι απαραίτητη για τα πρώτα στάδια της θεραπείας, όπως και η εφαρμογή θερμών επιθεμάτων. Στα μετέπειτα στάδια της νόσου η πραγματοποίηση φυσικοθεραπειών είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Η χειρουργική αντιμετώπιση (δισκεκτομή, σπονδυλοδεσία, κα) της οσφυαλγίας είναι γενικά σπάνια και η πλειοψηφία των περιπτώσεων αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή, αποφόρτιση-ενδυνάμωση και φυσικοθεραπείες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. 1)«Lower Back Pain Fact Sheet. nih.gov»
2. 2)An Updated Overview of Low Back Pain Management in Primary Care, Hong JY, Song KS, Cho JH, Lee JH, Asian Spine J. 2017 Aug;11(4):653-660. doi: 10.4184/asj.2017.11.4.653. Epub 2017 Aug 7.
3. 3)Multidisciplinary biopsychosocial rehabilitation for chronic low back pain, Kamper SJ, Apeldoorn AT, Chiarotto A, Smeets RJ, Ostelo RW, Guzman J, van Tulder MW, Cochrane Database Syst Rev. 2014 Sep 2;(9):CD000963. doi: 10.1002/14651858.CD000963.pub3.
4. 4)Exercise interventions for the treatment of chronic low back pain: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials, Searle A, Spink M, Ho A, Chuter V, Clin Rehabil. 2015 Dec;29(12):1155-67. doi: 10.1177/0269215515570379. Epub 2015 Feb 13.
5. 5)Prevalence of chronic low back pain: systematic review, Rodrigo Dalke Meucci, Anaclaudia Gastal Fassa, Neice Muller Xavier Faria, Rev Saude Publica. 2015; 49: 1. Published online 2015 Oct 5. doi: 10.1590/S0034-8910.2015049005874

*Ο Διονύσιος Γιαννούλης σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύτηκε στην Ορθοπαιδική και Τραυματολογία στην Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων. Είναι υποψήφιος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μετά το πέρας της ειδίκευσής του στα Ιωάννινα μετεκπαιδεύθηκε στην Ορθοπαιδική και Τραυματολογία στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Διατηρεί ιατρείο στην οδό Παναγή Τσαλδάρη 5 και Θ. Πάρλα (Έναντι Τράπεζας Πειραιώς, Φόρος) στην Πρέβεζα.