Παραθέτουμε τις αναμνήσεις του χωρίς... μοντάζ:

«Μπορούμε να πούμε ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν ήταν κάτι που είχε σχεδιαστεί. Ήταν ένας ξεσηκωμός που προήλθε από την εξέλιξη των γεγονότων. Ήταν ένα αποκορύφωμα μιας διαδικασίας αντίστασης που ξεκίνησε από την ημέρα που εγκαθιδρύθηκε το δικτατορικό καθεστώς. Από την πρώτη ημέρα υπήρξαν αντιδράσεις, αλλά η Χούντα φρόντισε με εξορίες, φυλακίσεις και κυνηγητό να τις καταπνίξει.

Ωστόσο η στάση των αγωνιστών, αλλά και παλαιών κομμουνιστών, είχε στόχο και κατάφερε εν μέρει να «σπάσει» το φόβο. Είναι αξιέπαινη η στάση των αγωνιστών στα στρατοδικεία, στα ξερονήσια, στις φυλακές, ώστε να «σπάσει» ο φόβος που επιχείρησε να επιβάλλει η Χούντα και το κατάφερε σε κάποιες περιπτώσεις.

Μετά το '70, που απολύθηκαν από τις φυλακές διάφοροι αγωνιστές το κίνημα αντίστασης άρχισε να... φουντώνει και οργανώθηκε πιο καλά. Πιο οργανωμένα βγήκε μπροστά το φοιτητικό κίνημα, το 71-72, λόγω και μιας σειράς γεγονότων, όπως ήταν οι συνδικαλιστικές ελευθερίες. Συγκροτήσαμε φοιτητικούς συλλόγους και το κίνημα άρχισε να... φουντώνει.

Στην κατάληψη της Νομικής για παράδειγμα, τα συνθήματα δεν ήταν μόνο για φοιτητικά αιτήματα ή το σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Ακούστηκαν και συνθήματα κατά της Χούντας. Υπήρξαν συλλήψεις φοιτητών, προωθήθηκε ο νόμος για τη στράτευση και άλλες μέθοδοι για να «καταπνιγεί» κάθε είδους αντίσταση.

Εγώ τότε ήμουν φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ και ταυτόχρονα εργαζόμουν και στις οικοδομές. Εκεί κάναμε και αρκετή δουλειά ανάμεσα στους οικοδόμους, οι οποίοι είχαν μεγάλη διάθεση αντίστασης.

Η δραστηριότητα πάντως των φοιτητών ήταν έντονη. Από τον Οκτώβριο υπήρχαν επιτροπές αγώνα στις σχολές. Έγιναν και επί μέρους καταλήψεις στη Νομική και την ΑΣΟΕΕ.

Κλειστήκαμε λοιπόν στο Πολυτεχνείο, όπου εκλέξαμε συντονιστικό αγώνα και τα πρόσωπα που το απάρτιζαν άλλαζαν, ανάλογα με τις συνελεύσεις που γίνονταν.

Η πρώτη οργανωμένη πορεία προς το Πολυτεχνείο έγινε από τη Νομική προς το ίδρυμα στις 14 Νοεμβρίου. Ταυτόχρονα ξεκίνησαν και οι συγκρούσεις στο κέντρο της Αθήνας. Οργανώθηκε και ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου, που καλούσε το λαό να ξεσηκωθεί.

Στο μεταξύ, στις πιάτσες των οικοδόμων στην Πλατεία Κοτζιά, υπήρχε αναβρασμός. Απέναντι υπήρχε και το καφενείο του Γιάννη, που μαζεύονταν Πρεβεζάνοι. Στις 15 Νοεμβρίου έγινε συνέλευση των οικοδόμων για να καθοριστεί το πλαίσιο δράσης τους και στις 15 και 16 έγιναν σφοδρές συγκρούσεις οικοδόμων με την Αστυνομία.

Μια λεπτομέρεια που δε γνωρίζει πολύς κόσμος είναι πως και σε ορισμένες συνοικίες υπήρχε αναβρασμός. Στο Αιγάλεω στις 16 Νοεμβρίου μια ομάδα κατέλαβε το κτίριο της Νομαρχίας και στη συνέχεια με μεγάλη πορεία ανέβηκε προς το κέντρο της Αθήνας.

Οι συγκρούσεις στο μεταξύ συνεχίζονταν στο κέντρο ανάμεσα σε οικοδόμους, φοιτητές, εργαζομένους και απέναντι την Αστυνομία που φαινόταν να έχει χάσει τον έλεγχο. Ειδικά στους οικοδόμους οι Κομμουνιστές είχαν οργανώσει αρκετό κόσμο.

Όσον αφορά μέσα στο Πολυτεχνείο υπήρχαν μέλη της ΚΝΕ, της Αντι-ΕΦΕΕ, της ΑΣΠΕ, του Ρήγα Φεραίου, φοιτητές που ήταν οργανωμένοι στο τότε ΠΑΚ, αλλά και μικρότερα πολιτικά σχήματα, όπως και ανένταχτος κόσμος.

Να επισημάνω πως ανεξάρτητα αν υπήρχαν διαφωνίες για τον τρόπο δράσης και αντίστασης και τις μορφές πάλης, κυριάρχησε η άποψη ότι δεν πρέπει να κάνουμε κανένα συμβιβασμό με τη Χούντα μέχρι να πέσει. Γιατί υπήρχαν και δυνάμεις μέσα στο Πολυτεχνείο, που έλεγαν... να δούμε και δεν... πρέπει. Ήμασταν ανυποχώρητοι, γι' αυτό και μπήκαν τα τανκς.

Η Αστυνομία έκανε λόγο για 200.000 κόσμο μέσα και γύρω από το Πολυτεχνείο. Ήταν ίσως η μεγαλύτερη συγκέντρωση λαού στην Αθήνα, μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς.

Όσο εντείνονταν οι συγκρούσεις ήταν πλέον ολοφάνερο, ότι η Αστυνομία δεν μπορούσε να ελέγξει την κατάσταση. Είχε πλέον αχρηστευθεί. Παρ' όλα αυτά υπήρχαν ελεύθεροι σκοπευτές που έριχναν στο... ψαχνό πολλές φορές. Ακούγονταν συνεχώς πυροβολισμοί. Εκεί έπεσαν και οι πρώτοι νεκροί.

Στο Πολυτεχνείο μας ήρθαν πολλοί τραυματίες, καθώς είχαμε στήσει σταθμό πρώτων βοηθειών.

Τα πρώτα τανκς τα είδαμε στις 9 το βράδυ. Βέβαια έρχονταν συνεχώς πληροφορίες. Ήμασταν υποψιασμένοι. Μόλις έφτασαν τα τανκς, ακούγονταν και πυροβολισμοί άρχισε να σκορπίζει ο κόσμος γύρω από το Πολυτεχνείο. Επικράτησε πανικός. Τότε έκανε την εμφάνισή της και πάλι η Αστυνομία.

Να πω σε αυτό το σημείο, ότι μαθεύτηκε στο Πολυτεχνείο ότι πυροβολήθηκε και ο Διομήδης Κομνηνός, τον οποίο αρκετοί από εμάς γνωρίζαμε από τις νεολαίες. Το είπαμε και από το ραδιοφωνικό σταθμό.

Το Πολυτεχνείο στους γύρω δρόμους πριν να μπει το τανκς ήταν άδειο. Υπήρχε αγωνία, πανικός, αλλά υπήρχε και αγωνιστική διάθεση. Βοήθησε σε αυτό ότι τραγούδησε και στο Πολυτεχνείο ο Ξυλούρης, αλλά και άλλοι και ανέβηκε το ηθικό μας. Αρκετές ώρες μετά τα μεσάνυχτα -γύρω στις 3, αν θυμάμαι καλά- μπήκε το τανκς, ρίχνοντας την πύλη. Η περιφρούρηση που είχαμε κοντά στην πύλη κατάφερε να τραβήξει τα παιδιά από τα κάγκελα.Εκεί βέβαια το τανκς τραυμάτισε σοβαρά μια κοπέλα. Ακούγονταν ταυτόχρονα και πυροβολισμοί στον αέρα από τους ΛΟΚατζήδες. Εγώ και μια ομάδα από τα παιδιά που είχαμε κλειστεί μέσα, μπήκαμε στο κτίριο του Χημείου και εκεί μας φώναζαν, έγιναν κάποιες διαπραγματεύσεις και φύγαμε προς τη Στουρνάρα. Απέναντι ήταν η Αστυνομία και έπεφταν μανιασμένα επάνω μας, όταν βγαίναμε. Ξύλο και γκλομπ. Εκεί έπεσε κι ένας νεκρός από χτύπημα στο κεφάλι με σιδερόβεργα, από χέρι αστυνομικού.

Προσπαθούσαμε να σπάσουμε τον κλοιό για να φύγουμε, έπεφτε ξύλο, αλλά μπορώ να πω, πως σε εκείνο το σημείο οι φαντάροι βοήθησαν, ενώ η Αστυνομία έριχνε στο... ψαχνό. Ακολούθησαν συλλήψεις, ξύλο, αγωνία για το τι απέγιναν γνωστοί και φίλοι...

Αν μπορούμε να κάνουμε έναν ιστορικό απολογισμό, θα λέγαμε πως τη Χούντα την επέβαλαν οι Αμερικανοί και η αστική τάξη, για να διασώσουν τα δικά τους συμφέροντα, με το πρόσχημα του κομμουνιστικού κινδύνου. Ποιος κίνδυνος; Το κίνημα τότε δεν ήταν σε θέση να ανατρέψει την αστική τάξη, Ήταν διαλυμένο και τα μέλη του κυνηγημένα και στην παρανομία.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου και αργότερα το Κυπριακό ήταν τα δύο γεγονότα που έριξαν τη Χούντα, άσχετα αν έγινε με τα στελέχη της ένας συμβιβασμός με τον παλαιό αστικό κόσμο για να γλιτώσουν από το λαό.

Το δίδαγμα είναι ότι ένας οργανωμένος, παλλαϊκός ξεσηκωμός είναι ικανός να φέρει τα επιθυμητά για το λαό αποτελέσματα».

*Ο Σήφης Κωτσαντής είναι μέλος της Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος