"Η αέναη ύπαρξη πολιτισμών στο δάσος, ξεκινάει αρχής γενομένης από τον όρμο του Οδυσσέα. Αναζητώντας το χρησμό του νεκρού μάντη Τειρεσία στο Νεκρομαντείο, ο Οδυσσέας αγκυροβολεί στον όρμο προσφέροντας πρώτα χοές στους θεούς. Εκδοχή που διεκδικείται και από άλλους, καθώς το Νεκρομαντείο θεωρείται μεταγενέστερο, εντούτοις παραμένει η επικρατέστερη ή έστω βάσιμη. Πέραν της Ομηρικής αναφοράς στην Νέκυια, ραψωδία λ, όπου περιγράφεται το ταξίδι του Οδυσσέα στο βασίλειο του Άδη, υπάρχει και το τελευταίο έπος του τρωικού κύκλου, η Τηλεγονία του Ευγάμμων του Κυρηναίου, που ξαναφέρνει τον Οδυσσέα στον όρμο του.
Στους ρωμαϊκούς χρόνους, η ευρύτερη περιοχή της Πρέβεζας παρουσιάζει έντονη πολιτισμική δραστηριότητα. Το λατινογενές Κερέντζα, πιθανολογείται ότι προέρχεται από τη θεότητα Κέρες (Ceres) των Ρωμαίων, που ταυτίζεται με τη Δήμητρα της ελληνικής μυθολογίας. Η λατρεία της σχετίζεται ιδιαίτερα με τις τάξεις των πληβείων αλλά και ως μητέρα Γη, (Δη- δωρικό =Γη) με τους καλλιεργητές και την ελεύθερη βλάστηση του εδάφους, κυρίαρχη στην περιοχή του Φαναρίου. Εξόν από τη λατρεία της θεάς Δήμητρας για τη σπορά και τη γονιμότητα, ενισχύει την ονομασία του τοπωνυμίου, η αρπαγή της κόρης της Περσεφόνης από τον Άδη, το θεό του κάτω κόσμου. Οι νεκροί εισέρχονται στον κάτω κόσμο διασχίζοντας τον ποταμό Αχέροντα, με τη βάρκα του Χάροντα, που χρέωνε έναν οβολό για το πέρασμα. Οι άποροι και όσοι δεν είχαν φίλους παρέμειναν πάντα στην όχθη του ποταμού. Παραπόταμος του Αχέροντα, του ποταμού της θλίψης, εκβάλλει και σήμερα στην Κερέντζα, αν και οι ποταμοί του Άδη ήταν πέντε Κώκυτος, Φλεγέθων, Λήθη και Στυξ. Την ύπαρξη άλλωστε πολιτισμού στην περιοχή μαρτυρούν, τα επιφανειακά σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, που έχει εντοπίσει η Εφορία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας.
Δεν ανευρίσκονται αξιοσημείωτες ιστορικές πηγές για τη βυζαντινή περίοδο αλλά για τα χρόνια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπου υπάρχουν καταγεγραμμένες μαρτυρίες. Επί Τουρκοκρατίας, οι κολίγοι είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα, επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού των δασών και των βοσκοτόπων. Το δάσος της Βαλανιδορράχης κατακλύζεται από Βλάχους ερχόμενοι από την περιοχή των Ιωαννίνων. Οι στάνες επεκτείνονται σε όλο το δάσος, καθώς ο χώρος είναι κοινόχρηστος παραμένουν και ενσωματώνονται με το γηγενή πληθυσμό.
Επί Τουρκοκρατίας αλλά και μετά την απελευθέρωση στο λιμανάκι της Κερέντζας λειτουργεί συνεταιριστικό εμπορικό κατάστημα, όπου οι Φαναρίσιοι πουλούν την πραμάτεια τους (γαλακτοκομικά προϊόντα, άχυρα, ψαθί και βούρλα) σε Παξινούς και Παργινούς, που καταφθάνουν με τις βάρκες τους. Ερείπια του οικήματος υπάρχουν ακόμα και σήμερα.
Η Ήπειρος απελευθερώνεται το 1913, τα δάση και τα λιβάδια που ανήκαν πριν την απελευθέρωση στο τουρκικό δημόσιο, περιέρχονται αντίστοιχα στο ελληνικό, δικαιώματι πολέμου. Στην οθωμανική αυτοκρατορία όλη η γη ανήκει στο Σουλτάνο που παραχωρεί δικαιώματα χρήσης, οιονεί επικαρπίας. Οι δημόσιες γαίες μιριγιέ, όπως είναι και τα δάση κατέχει το Οθωμανικό δημόσιο, καθώς σύμφωνα με το οθωμανικό δίκαιο ότι δημιούργησε η φύση, δεν κατέχεται από ιδιώτη. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κυρίως την ανδρεία που επιδείκνυαν πολεμιστές στις μάχες και σπανίως, προέβαινε σε δωρεές σε ιδιώτες ως ανταμοιβή των υπηρεσιών τους. Το έγγραφο ταπί, φέρει το μονόγραμμα του Σουλτάνου, ένα καλλιγραφικό έμβλημα που ονομάζεται τουρά ή τουγρά. Με το νόμο « Περί Ταπίων » 1856, θεωρούνταν ως ιδιωτικά μόνο τα δάση που κατέχονται με ταπί, το δε δικαίωμα εξουσίασης ονομάζεται τεσσαρούφ.
Το αγρόκτημα (τσιφλίκι) της Βαλανιδορράχης απαλλοτριώνεται με την υπαριθμό 52520/1923 απόφαση, χωρίς προηγούμενη καταμέτρηση με την υπαριθμό 119780/1924. Εξαιρούνται τα δάση (5 Μαρτίου 1923 Αρ. φύλλου 57), αν είναι απαραίτητα προς βοσκήν των ζώων, των αποκαθιστάμενων καλλιεργητών. Συνεπώς συστήνεται δουλεία βοσκής επί του δάσους απαγορευμένης της εκμισθώσεως τούτου.
Τον Ιανουάριο του 1927 δύο μπέηδες του Μαργαριτίου, προσφεύγουν στο Διοικητικό Δικαστήριο του Υπουργείου Γεωργίας των Αθηνών, ισχυριζόμενοι ότι εντός των 2834 αγρών ( απαλλοτριωμένων) βρίσκεται και δάσος όχι μεγαλύτερο των 750 στρεμμάτων. Το Δικαστήριο τους αναγνωρίζει ως ιδιώτες των 750 στρεμμάτων δάσους, υπό τον περιορισμό των δικαιωμάτων του Δημοσίου.
Έξι μήνες αργότερα, τον Ιούλιο του 1927 η Επιτροπή Απαλλοτριώσεων Πρέβεζας απαλλοτριώνει το αγρόκτημα Βαλανιδορράχης μετά γνωστά τοις πασιν αυτού όρια. Οι Οθωμανοί του Μαργαριτίου λαμβάνουν αποζημίωση και για τα 2834 στρέμματα αγρών και για τα 1750 στρέμματα δάσους. Το ποσό που δίδεται ως αποζημίωση, στους τέως ιδιοκτήτες από το Δημόσιο, και για τους αγρούς και για το δάσος ως μιριγιέ δικαιωμάτων χρήσης, ανέρχεται στις 70.968 δραχμές. Την αποζημίωση εκτελεί η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας και ο έφορος Μαργαριτίου-Παραμυθιάς.
Το 1931 φέρεται τρείς Παργινοί να αγοράζουν από τους δύο Οθωμανούς του Μαργαριτίου, την προγενέστερη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου του Ιανουαρίου την 5/1927 πλην όμως αγοράζουν δάσος 2.000 στρεμμάτων.
Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια που όσο νόμιμοι και να είμαστε δεν παραχαράσσεται, πόσο δε μάλλον να προσβάλλεται συλλήβδην μια κοινωνία, που ακολούθησε με αξιοπρέπεια το δρόμο που επιτάσσουν οι ιστορικές ανάγκες της επιβίωσης. Το αφήγημα της ιστορικής αναλήθειας της ύπαρξης Οθωμανών ή Τούρκων το 1931 οδηγεί σε σκοτεινούς ατραπούς.
Το δάσος φέρει το κοινωνικό αποτύπωμα, όσων ανά τους αιώνες διάβηκαν από αυτό ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας και φρονημάτων και όσων θα το διαβούν στο μέλλον. Δεν χρήζει Εθνοσωτήρων για τη σωτηρία του. Ως πολιτισμό, κατανοούμε το σύνολο της υλικής και άυλης δημιουργίας ενός λαού στη διάρκεια των εξελίξεων του, με σκοπό την κάλυψη των αναγκών του, όσο ταπεινές και αν φαντάζουν στους νόμιμους συνιδιοκτήτες και νομικούς εκπροσώπους τους.
Οι ύβρεις που εξαπολύουν επιφέρει την Άτι, ακολουθεί η Νέμεση που οδηγεί στην τισις, μια συμπαντική νομοτέλεια…".

*Το περιεχόμενο των ανακοινώσεων-επιστολών φορέων, σωματείων ή επιτροπών αγώνα που δημοσιεύονται στο atpreveza.gr δεν απηχούν κατά κανόνα τις απόψεις των συντακτών του atpreveza.gr.