Την εισαγωγική ομιλία της εκδήλωσης έκανε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών και Ποντίων Πρέβεζας, κ. Δημήτρης Φούντογλου, ο οποίος σχολίασε: «Με τη σημερινή παρουσία μας εδώ, αποτίουμε φόρο τιμής στη μνήμη των δεκάδων χιλιάδων αθώων ψυχών, που πότισαν με δάκρυα και αίμα την γη των αλησμόνητων πατρίδων του Πόντου, κατά την εις βάρος τους γενοκτονία, από τον τουρκικό εθνικισμό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ιστορία κρίνει σοβαρά και σέβεται αυτούς που χτίζουν το μέλλον τους σε στέρεες, βάσεις σεβόμενοι το ιστορικό τους παρελθόν.

Θα μιλήσουμε για δύο βιβλία. Το πρώτο, το ''Το τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης'', γράφτηκε από τρεις ιστορικούς, τον Γιάννη Κόκκινο, την Έλλη Λεμονίδου και τον Βλάση Αγτζίδη. Το δεύτερο, ''Ο κόκκινος καπνάς και ο Ελληνισμός του Καυκάσου'', αναφέρεται στον άγνωστο ποντιακό ελληνισμό που μεγαλούργησε, στην πρώην Σοβιετική Ένωση στην περίοδο του Μεσοπολέμου και στο τέλος καταστράφηκε από τον Σταλινισμό».

Ο κ. Φούντογλου ευχαρίστησε για την παρουσία τους τον κ. Κοσμά Κορωναίο, Αντιδήμαρχο Πολιτισμού, ο οποίος παρέστη εκ μέρους του Δημάρχου Πρέβεζας, τον Πρόεδρο του Εμπορικού Επιμελητηρίου Πρέβεζας, κ. Σωτήρη Γιαμά, τον δημοτικό σύμβουλο κ. Γιώργο Νίτσα, την Πρόεδρο του Συλλόγου «Αμισός» της Νέας Σαμψούντας και μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων, κα. Στέλλα Χαϊτίδου, τον Πρόεδρο του Ποντιακού Συλλόγου Νέας Κερασούντας, κ. Δημήτρη Καραβασιλείου, τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου «Πρέβεζα», κ. Κώστα Λογοθέτη, καθώς και τον Σύλλογο «Διογένης» της Νέας Σινώπης.

Η ταινία και το βιογραφικό του Βλάση Αγτζίδη

Στη συνέχεια επικράτησε συγκίνηση στο κοινό, καθώς έγινε προβολή, με μουσική υπόκρουση, εικόνων από την περίοδο της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού, ενώ ο κ. Φούντογλου αναφέρθηκε στο «πλούσιο» βιογραφικό, του διδάκτωρος σύγχρονης ιστορίας του ΑΠΘ, κ. Βλάση Αγτζίδη.

Παραθέτουμε μερικά από τα επιτεύγματά του:

-Η διατριβή του ήταν πάνω στον ελληνικό Τύπο στη Σοβιετική Ένωση την περίοδο του Μεσοπολέμου

-Συνεργάστηκε με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια για να εκδώσει τα βιβλία του για τον παρευξείνιο ελληνισμό

-Έχει τιμηθεί με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τη συγγραφή της ιστορίας της ελληνικής διασποράς στα βορειοανατολικά παράλια του Εύξεινου Πόντου

-Δέχθηκε δύο φορές εύφημο μνεία από το Υπουργείο Εσωτερικών για τον απεγκλωβισμό των Ελλήνων της Απχαζίας από την εμπόλεμη περιοχή το 1993

-Διετέλεσε ειδικός σύμβουλος στο Υπουργείο, αρμόδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό

και σήμερα είναι ειδικός σύμβουλος στο ίδρυμα ελληνικού πολιτισμού.

«Παραμένει ταμπού η πορεία του Ελληνισμού στη Σοβιετική Ένωση»

Το λόγο πήρε στη συνέχεια, ο κ. Βλάσης Αγτζίδης, ο οποίος ανέφερε: «Είναι μεγάλη χαρά που είμαστε εδώ στην Πρέβεζα, η οποία δεν βγάζει πια μελαγχολία, όπως έχει καθιερωθεί, αλλά βγάζει μια προσπάθεια να κατανοήσουμε ακόμη καλύτερα τη νεοελληνική ιστορική εμπειρία. Η προσπάθεια που κάνουν οι ποντιακοί φορείς, είναι πολύ σημαντική, γιατί ακριβώς μας φέρνουν σε επαφή με τμήματα της ιστορίας μας που ελάχιστα προσεγγίσαμε και λίγο διδαχθήκαμε. Σελίδες ιστορίας που είναι εξαιρετικά σημαντικές για τον τρόπο που συγκροτήθηκε ο Ελληνισμός.

Ο Πόντος είναι μία περίπτωση ευρύτερης γενοκτονίας. Είναι μέρος του μετασχηματισμού ενός ισλαμικού, οθωμανικού, πολυεθνικού, πολυσυλλεκτικού κράτους σε ένα εθνικό κράτος.

Ο μηχανισμός αυτός είναι οι προαποφασισμένες και ψυχρές γενοκτονίες, όπως των Ελλήνων και των Αρμενίων.

Το ιστορικό τραύμα θεωρείται μετά από τη δεκατεία του '80, ως ένας από τους επιστημονικούς τομείς στην Ευρώπη, ο οποίος αναπτύσσεται. Στην Ελλάδα, αν ψάξουμε το συλλογικό υποσυνείδητο, θα δούε ένα σύνολο τραυμάτων, όπως η μικρασιατική κατασταροφή.

Όλα αυτά μελετούνται, αναζητούνται οι παράμετροι και τα αποτελέσματα, αναζητείται η διαχείρηση του ιστορικού τραύματος.

Το δεύτερο βιβλίο αναφέρεται σε μία άγνωστη πτυχή της νεοελληνικής ιστορίας. Αναφέρεται στο τι συμβαίνει στη Σοβιετική Ένωση στους ελληνικούς πληθυσμούς, μετά το 1922. Ο Ελληνισμός εκεί ήταν μέρος, αρνητικά και θετικά, του σοβιετικού πειράματος που καθόρισε τον 20ο αιώνα. Έχουμε μία ελληνική μειονότητα, στην οποία θα προστεθούν το '20 και το '30 πολλά μέλη του ΚΚΕ που διώκονται στην Ελάδα με το ιδιώνυμο του Βενιζέλου. Θα μεγαλουργήσουν, είναι μεγάλοι πληθυσμοί. Θα δημιουργήσουν μία πολιτισμική αναγέννηση, που εντυπωσιάζει.

Θα καταφέρει να κατακτήσει σε πολιτικό επίπεδο και ένα είδος αυτονομίας ελληνικής. Είναι ίσως η μοναδική περίπτωση εκτός Ελλάδος, που ελληνικοί πληθυσμοί, της διασποράς, καταφέρνουν να ελέγξουν τον εδαφικό χώρο που διαμένουν. Δημιούργησαν στη Σοβιετική Ένωση τέσσερις αυτόνομες επαρχίες όπου ήταν η ελληνική γλώσσα κυρίαρχη, όπου υπήρχε αυτονομία.

Τα μέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ και αρκετοί Έλληνες θα πεθάνουν στη Σιβηρία. Είναι μία σύγχρονη τραγωδία της νεοελληνικής ιστορίας. Σήμερα παραμένει απωθημένο και ταμπού.

Κανείς δε θίγει το θέμα, ούτε το προσεγγίζει. Και μιλάμε για 400.000-500.000 κόσμο. Αυτό το πείραμα παραμένει στο σκοτάδι, αν και είναι τόσο κοντά χρονικά. Μόλις το 1937 έκανε τον κύκλο του. Σημαντική πηγή για τη μελέτη μας είναι μία ελληνική δημοτικιστική, σοβιετική εφημερίδα, η οποία έβγαινε στον Κάυκασο, στο Σοχούμι. Είνια μοναδικό παράδειγμα σοβιετικής και ελληνικής εφημερίδας».

Ακολούθησε αναλυτική παρουσίαση των βιβλίων από τον κ. Αναστάσιο Ηλιόπουλο (Θεολόγο) και την κα. Αθηνά Παπαδοπούλου (ψυχολόγο).

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων μνήμης στο Νομό Πρέβεζας

Το Σάββατο στις 19 Μαϊου στην πλατεία της Ν. Σινώπης (6.00μ.μ.), ο Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος «Διογένης» οργανώνει εκδήλωση, στην οποία κεντρικός ομιλητής θα είναι ο κ. Βασίλης Δημητριάδης (υποψ. Διδάκτωρ Ιστορίας του ΑΠΘ).

Την ίδια ημέρα στις 19.30, στη Νέα Σαμψούντα ο Δήμος Πρέβεζας και ο Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ν. Σαμψούντας « Η ΑΜΙΣΟΣ», οργανώνουν εκδήλωση μνήμης, με κεντρικό ομιλητή τον Βλάση Αγτζίδη (Διδάκτων Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ:

Επιμνημόσυνη Δέηση στο Μνημείο Αλησμόνητων Πατρίδων.

Κατάθεση Στεφάνων στη μνήμη των πεσόντων.

« Η Ρωμανία επάρθεν». Δημώδες άσμα.

Ομιλία με θέμα:« Η γενοκτονία των Ελλήνων στο μικρασιατικό Πόντο». Από τον κ Βλάση Αγτζίδη, διδάκτωρα σύγχρονης ιστορίας στο Α.Π.Θ.

«19 Μαΐου 1919» Ποίημα του Χρήστου Μαχαιρίδη.

«Αναστορώ». Δημώδες Άσμα.

«Η γενοκτονία του αοράτου». Ποίημα του Νίκου Λυγερού.

Η καταστροφή του Μπεϊλάν, χωριό των Κοτυώρων από τους τσέτες του Τοπάλ Οσμάν.

4η αποστολή εξόντωσης τη 12/23 Ιουνίου 1921.

«Ο Αητένς». Δημώδες Άσμα.

Μαρτυρίες από τα αρχεία ξένων Διπλωματών.

Διαμαρτυρία των Ελλήνων διανοούμενων και καλλιτεχνών (Αθήνα,22 Νοεμβρίου 1921).

«Χαμένες πατρίδες». Ποίημα του Βενιζέλου Χριστοφορίδη.

«Ακρίτας». Δημώδες Άσμα.

«Η ξεκοιλιασμένη μάνα και το αποκεφαλισμένο παιδί». Ποίημα του Νίκου Λυγερού.

«Την Πατρίδα μ' έχασα». Δημώδες άσμα.

Ανάγνωση κειμένων - απαγγελία ποιημάτων:

Γυμνοπούλου Σοφία.

Ηλιόπουλος Αναστάσιος.

Παπαδόπουλος Ιωάννης.

Μέλη Θεατρικής Σκηνής Πρέβεζας.

Στα Δημώδη Άσματα του Πόντου:

Τραγούδι:Κουρτίδης Γιάννης

Λύρα Πόντου:Στεφανίδης Αλέξης:

Νταούλι: Ζήγος Χαϊτίδης Γεώργιος

Ζήγος Χαϊτίδης Ιωάννης

Ηλιοπούλου Ευρώπη

Την Κυριακή 20 Μαϊου θα γίνει επιμνημόσυνη δέηση στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους στην Πρέβεζα (11π.μ) και θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο πεσόντων.

Την ίδια ημέρα στις 7.30 το απόγευμα ο Ποντιακός Σύλλογος Νέας Κερασούντας θα παρουσιάσει θεατρικό δρώμενο για την γενοκτονία.