Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Κυριακή, 03 Μαρτίου 2013 23:46

Τοτέμ και ταμπού (μια διαρκής φροϋδική αφήγηση)

Του Σπύρου Μπρίκου

     Το τοτέμ σύμφωνα με το Φρόυντ είναι πριν απ' όλα ο πρόγονος της ομάδας ,καθώς και το καλό πνεύμα της και ο βοηθός της, που στέλνει χρησμούς και, ενώ είναι γενικά επικίνδυνο, γνωρίζει τα παιδιά του και δε τα βλάπτει. Κανονικά είναι ένα ζώο που τρώγεται, ακίνδυνο ή επικίνδυνο, τρομερό, σπανιότερα ένα φυτό ή μια φυσική δύναμη (βροχή, νερό),που έχει μια ιδιαίτερη σχέση με όλη την ομάδα.

     Το ταμπού είναι ο " ιερός τρόμος" και περιλαμβάνει τα εξής: α) Το ιερό ( ή ανόσιο) χαρακτήρα προσώπων ή πραγμάτων, β) τη μορφή του περιορισμού που αντιστοιχεί σε αυτόν τον χαρακτήρα και γ) την ιερότητα ( ή ανοσιότητα) ,που είναι συνέπεια της τυχόν καταπάτησης αυτής της απαγόρευσης.

     Το ταμπού εκδικείται από μόνο του. Καθώς προστίθενται παραστάσεις των θεών και οι δαίμονες ,με τους οποίους έχει σχέση το ταμπού, οι παραβάτες περιμένουν την αυτόματη τιμωρία από τη δύναμη της θεότητας .Σε άλλες περιπτώσεις ,σα συνέπεια μιας εξέλιξης της ιδέας του ταμπού, αναλαμβάνει η κοινωνία την τιμωρία του παραβάτη. Έτσι τα πρώτα ποινικά συστήματα της ανθρωπότητας συνδέονται με το ταμπού. Υπάρχουν διαρκή και πρόσκαιρα ταμπού .Στα πρώτα ανήκουν οι ιερείς ,οι αρχηγοί καθώς και οι νεκροί και καθετί που τους άνηκε. Τα πρόσκαιρα ταμπού σχετίζονται με ορισμένες καταστάσεις ,όπως με την έμμηνο ρύση και τη λοχεία. Πρόκειται λοιπόν για ένα σύνολο περιορισμών που οι άνθρωποι δεν ξέρουν ,αλλά ούτε που τους περνάει απ' το μυαλό να ρωτήσουν, παρά θεωρούν αυτονόητο και είναι πεπεισμένοι ότι μια παράβαση της απαγόρευσης θα επιφέρει αυτόματα τη σκληρότερη τιμωρία.

     Η βασική αφετηρία του ταμπού εδράζει στο φόβο (αρχέγονο ) των δαιμονικών δυνάμεων. Ο " αντικειμενοποιημένος" φόβος τον οποίο φαίνεται ότι αρχηγοί και βασιλιάδες εξασκούν στους μη προνομιούχους ,ώστε οι τελευταίοι να υφίστανται ( εξαιτίας του ταμπού) μια πολύ έντονη καταπίεση.

      Οι απαγορεύσεις ταμπού ,επιβάλλουν μεγάλες στερήσεις και περιορισμούς στη ζωή, αλλά πολλές από αυτές μπορούν να εξουδετερωθούν με ορισμένες πράξεις ,που είναι και αυτές καταναγκαστικές και αναμφίβολα πράξεις μετάνοιας, εξιλέωσης ,άμυνας και κάθαρσης. Εδώ ακριβώς σύμφωνα με τον Φρόυντ βρίσκεται η γέννηση του νευρωσικού ανθρώπου.

     Ο πλέον απαγορευμένος επιστήμονας Φρόυντ ( πατέρας της ψυχανάλυσης) ,αφορισμένος(σκοπίμως) από τις πολυεθνικές του φαρμάκου και τον επιστημονικό τους μεσαίωνα ,βρίσκεται στο επίκεντρο της πιο ορθής ανθρωπολογικής ανάλυσης του σύγχρονου ανθρώπου της κρίσης. Η ψυχανάλυση είναι μια διαρκής αφήγηση του νευρωσικού πολίτη που καθημερινά ενοχοποιείται από τα έξωθεν Ταμπού ενός φετιχισμού οικονομικού που τον κάνει να υποτάσσεται ,να μετανοεί ,να εξιλεώνεται και να καθαιρείται.

     Η υποταγή στα "επικαιροποιημένα" και πάσης φύσεως ταμπού συνοδεύεται από τελετουργίες και εξαγνισμούς. Τι λείπει ;

   Λείπει ότι και στην ιδεοληπτική νεύρωση :

1) Η αιτιολόγηση των απαγορεύσεων- ταμπού

2) Η δράση - πράξη επίλυσής τους ( υπερτερεί η διαιώνιση της σκέψης τους)

  Προτεινόμενη Θεραπεία: Η θεραπεία ατομική και κοινωνική βρίσκεται στον αρχαίο φιλόσοφο Επίκουρο.To διαχρονικό του μήνυμα περί ευδαιμονίας ,ηδονής και της ελεύθερης βούλησης εδράζεται στην αναζήτηση και τον εντοπισμό των πραγματικών επιθυμιών του ανθρώπου κάτι που διαμελίζει- επιλύοντας το κυρίαρχο και θρησκόληπτο ταμπού, που υποτιμά και εκφυλίζει τις ανθρώπινες αισθήσεις. “Αν αντιμάχεσαι όλες τις αισθήσεις σου ,δεν θα χεις πλέον τίποτα με βάση το οποίο να κρίνεις ακόμα και εκείνες τις αισθήσεις που ισχυρίζεσαι πως μας εξαπατούν” ( Επίκουρος).

  Η ανάλυση του Φρόυντ και η Θεραπεία του Επίκουρου είναι ριζικές. Γι αυτό και η Θρησκεία ,η κυρίαρχη φιλοσοφία και οι φαρμακευτικές( βλέπε Prozac για την κατάθλιψη ) τους κήρυξαν τον πόλεμο. ΄Ως γνωστόν πίσω από τα παρηγορητικά σχήματα θεραπείας κρύβεται μια ολόκληρη Βιομηχανία και είναι πολλά τα λεφτά Πατριώτη...




Σχετικά Άρθρα