Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, της οποίας προϊσταται πλέον ο Πρεβεζάνος Κωνσταντίνος Τριάντης, έχει αναλάβει το έργο, σε συνεργασία με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρα μας.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα ολοκληρωθεί από το ΥΠΕΚΑ, μια τέτοια διαδικασία, η οποία βασίζεται στην ευρωπαϊκή οδηγία 2000/60/ΕΚ και θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί ήδη από το 2009.

Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων ή αλλιώς Οδηγία-Πλαίσιο για τα Νερά, μετά από μια μακρόχρονη περίοδο συζητήσεων και διαπραγματεύσεων μεταξύ των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τέθηκε σε ισχύ στις 22 Δεκεμβρίου 2000.

Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ συνδυάζει ποιοτικούς, οικολογικούς και ποσοτικούς στόχους για την προστασία υδάτινων οικοσυστημάτων και την καλή κατάσταση όλων των υδατικών πόρων και θέτει ως κεντρική ιδέα την ολοκληρωμένη διαχείριση τους στη γεωγραφική κλίμακα των Λεκανών Απορροής Ποταμών. Επιπλέον, επαναπροσδιορίζει την έννοια της Λεκάνης Απορροής, η οποία περιλαμβάνει τα εσωτερικά επιφανειακά (ποταμοί, λίμνες), τα υπόγεια ύδατα, τα μεταβατικά (δέλτα, εκβολές ποταμών) και τα παράκτια οικοσυστήματα.

Για κάθε περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού καθορίζει μια σειρά από απαραίτητες ενέργειες που θα πρέπει να υλοποιηθούν εντός των καθορισμένων προθεσμιών, ώστε ο βασικός στόχος της Οδηγίας που είναι η αποτροπή της περαιτέρω υποβάθμισης όλων των υδάτων και η επίτευξη «καλής κατάστασης» να πραγματοποιηθεί μέχρι το 2015. Ωστόσο, για συγκεκριμένα υδατικά συστήματα, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, η Οδηγία προβλέπει παράταση της προθεσμίας αυτής ή και επιδίωξη περιβαλλοντικών στόχων λιγότερο αυστηρών από αυτούς που απαιτούνται κανονικά.

Μόλις ολοκληρωθεί το Σχέδιο και υπογραφεί από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, θα δεσμεύει τη χώρα, όπως προείπαμε μέχρι και το 2015. Πηγές του ΥΠΕΚΑ αναφέρουν ότι για μια τέτοια εξαιρετικά σημαντική διαδικασία, που για πρώτη φορά στη χώρα μας βάζει τα συγκεκριμένα ζητήματα σε μία «τάξη» και σε μία άλλη... τροχιά, οι τοπικοί φορείς έδειξαν ολιγωρία.

Συλλέξαμε ορισμένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία του προσχεδίου, που αφορούν την περιοχή μας και σας τα παρουσιάζουμε:

-Η Λεκάνη Άρτας-Πρέβεζας έχει καθοριστεί ως ευπρόσβλητη σε νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης ζώνη

-Ως περιοχές Natura στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου ορίζονται οι ΕΚΒΟΛΕΣ ΑΧΕΡΟΝΤΑ (ΑΠΟ ΓΛΩΣΣΑ ΕΩΣ ΑΛΩΝΑΚΙ) ΚΑΙ ΣΤΕΝΑ ΑΧΕΡΟΝΤΑ και η ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ ΑΠΟ ΠΑΡΓΑ ΕΩΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ (ΠΡΕΒΕΖΑ).

-Η Περιοχή Προστασίας της Φύσης Στενών και Εκβολών Ποταμών Αχέροντα και Καλαμά ιδρύθηκε το 2009 και αποτελείται από τέσσερις διακριτές περιοχές που αντιστοιχούν στα στενά και τις εκβολές του Αχέροντα, στα στενά του Καλαμά, στο δέλτα Καλαμά και στο Έλος Καλοδικίου, συνολικής έκτασης 15.769 εκτάρια, οι οποίες ανήκουν στους Νομούς Θεσπρωτίας και Πρέβεζας.

-Το υδατικό σύστημα Χερσονήσου Πρεβέζας, βρίσκεται σε καθεστώς τοπικής υπερεκμετάλλευσης. Στο υδατικό διαμέρισμα της Ηπείρου δεν παρατηρούνται γενικώς αντλήσεις μόνιμων αποθεμάτων εκτός της τοπικής υπερεκμετάλλευσης που καταγράφεται στο σύστημα Χερσονήσου Πρέβεζας.

Στην περίπτωση αυτή η υπερεκμετάλλευση συνοδεύεται από τοπική υφαλμύρινση λόγω διείσδυσης της θάλασσας. Στο υδατικό αυτό σύστημα, οι υπεραντλήσεις έχουν τοπικό μόνο χαρακτήρα, ενώ η ποιοτική υποβάθμισή του με την παρουσία χλωριόντων συνδέεται με το γεγονός ότι είναι ανοιχτό προς τη θάλασσα και από το ανατολικό και από το δυτικό όριό του.

-Ένα μόνο από τα υπόγεια υδατικά συστήματα έχει χαρακτηρισθεί ως κακής χημικής κατάστασης (υδατικό σύστημα Χερσονήσου Πρέβεζας). Τα σημεία δειγματοληψίας που παρουσιάζουν υπερβάσεις των ορίων που έχουν τεθεί για τα χημικά στοιχεία στα σώματα αυτά, κατανέμονται σε όλη την έκτασή του και σε σημαντικό ποσοστό. Στο σύστημα Χερσονήσου Πρέβεζας η ρύπανση χαρακτηρίζεται εκτεταμένη, από την αγροτική δραστηριότητα, ενώ η χημική κατάσταση είναι κακή.

-Ο Νομός Πρέβεζας διατρέχεται από δύο μεγάλου μήκους παράλληλα υδραγωγεία. Τα υδραγωγεία αυτά κατασκευάστηκαν προς το τέλος της δεκαετίας 1970 και 1980 και υδροδοτούν την Φιλιππιάδα, την Άρτα, την Πρέβεζα και αρκετούς άλλους δήμους στην διαδρομή τους . Το νεώτερο υδραγωγείο στο τέλος της διαδρομής του υδροδοτεί και ένα μέρος της Λευκάδας. Σήμερα τα υφιστάμενα υδραγωγεία δεν καλύπτουν τις ανάγκες ύδρευσης, όπως έχουν διαμορφωθεί, ιδίως, με την επιβάρυνση της θερινής κατανάλωσης από τους τουρίστες – παραθεριστές, κυρίως στις παραθαλάσσιες περιοχές των τριών νομών. Οι τρεις πόλεις Άρτα, Πρέβεζα, Λευκάδα αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα επάρκειας νερού κατά τους θερινούς μήνες.

-(Αριθμός κλιμακίων και ανώτατη και κατώτατη χρέωση ανά κυβικό μέτρο). Η διακύμανση χρέωσης του κατώτατου κλιμακίου κυμαίνεται μεταξύ € 0,01 (Λευκιμαίων) και € 0,66 (Κέρκυρας). Η διακύμανση χρέωσης του ανώτατου κλιμακίου κυμαίνεται μεταξύ € 0,35 (Λοιπά Διαμερίσματα πλην Πρεβέζης που εξυπηρετούνται από τη ΔΕΥΑ Πρέβεζας) και € 2.66 (Ιωάννινα). Ο αριθμός των εφαρμοζόμενων κλιμακίων είναι μικρός στην Άρτα και στα λοιπά διαμερίσματα πλην Πρεβέζης που εξυπηρετούνται από τη ΔΕΥΑ Πρεβέζης, ενώ είναι μεγάλος (5‐6 κλιμάκια) στις υπόλοιπες ΔΕΥΑ.

Ουσιαστικά, αποτρεπτική για την σπατάλη νερού χρέωση του ανώτατου κλιμακίου εφαρμόζεται μόνο στα Ιωάννινα και στην Κέρκυρα και λιγότερο στην Πρέβεζα, ενώ στις υπόλοιπες ΔΕΥΑ η χρέωση του ανώτατου κλιμακίου παραμένει χαμηλή.

-Ο ποταμός Λούρος υφίσταται σημαντικές πιέσεις από τις ανθρώπογενείς δραστηριότητες (βιομηχανία, κτηνοτροφία, γεωργία, ιχθυοκαλλιέργιες). Ο Αμβρακικός Κόλπος (βόρειο τμήμα) από αστικά λύματα, βιομηχανία, κτηνοτροφία, γεωργία.

-Οι ευαίσθητοι αποδέκτες σε ότι αφορά τα αστικά λύματα στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου είναι οι ακόλουθοι: ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ, ΜΕΤΣΟΒΙΤΙΚΟΣ (Παραπόταμος Ποταμού Αράχθου), ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΡΑΧΘΟΣ, ΠΟΤΑΜΟΣ ΛΟΥΡΟΣ.

-Στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου εμπίπτει η περιοχή Ramsar «Αμβρακικός κόλπος» η οποία στο σύνολό της ανήκει στο «Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού». Ο Αμβρακικός κόλπος βρίσκεται στη Δυτική Ελλάδα και αποτελεί μια σχεδόν κλειστή και κατά συνέπεια προστατευμένη, από τους παράγοντες που δρουν στην ανοικτή θάλασσα, λεκάνη. Η επικοινωνία του κόλπου με το Ιόνιο πέλαγος επιτυγχάνεται με στενό και αβαθή δίαυλο πλάτους 600 m περίπου στο στενότερο σημείο, μήκους 3 km και βάθους περίπου 5 ‐ 15 m.

Πρόκειται για ένα σύνθετο οικοσύστημα που αποτελείται από το διπλό δέλτα των ποταμών Λούρου και Άραχθου, ένα σύστημα λιμνοθαλασσών που συνίσταται από τρεις μεγάλες λιμνοθάλασσες (Ροδιά, Τσουκαλιό, Λογαρού) και μερικές μικρότερες, καθώς και από μια θαλάσσια ζώνη ακριβώς κάτω από αυτές. Τα δέλτα καλύπτουν συνολικά μια περιοχή περίπου 450 km2. Η συνολική έκταση των λιμνοθαλασσών είναι κατά προσέγγιση 64 km2. Η περιοχή αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα οικοσυστήματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Μπορούμε να δούμε σ’ αυτήν όλα τα στοιχεία ενός τυπικού Μεσογειακού δέλτα. Επίσης είναι γνωστή η εξαιρετική σημασία του υγροτόπου για την ορνιθοπανίδα σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο.

-Το σύστημα Πάργας υφίσταται τοπικές επιβαρύνσεις λόγω αγροτικών δραστηριοτήτων και υπάρχει ρύπανση.