Η εσκεμμένη απαξίωση του δημόσιου χώρου σε καιρό πανδημίας, δεν παρατηρείται μόνο στην αστυνόμευση των πλατειών, στην απρόσκοπτη ιδιωτικοποίηση και τσιμεντοποίηση ελεύθερων ακτών, βουνοκορφών και ποταμιών, πάρκων και χώρων άθλησης, στα ολοένα και περισσότερα νομοθετήματα υπέρ των επενδυτών και στην ένταση της κρατικής αυθαιρεσίας, αλλά και στην εγκατάλειψη χώρων που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης και της ιστορίας της. Μία τέτοια πόλη είναι και η δική μας. Ένας τέτοιος χώρος είναι και το κάστρο του Αγίου Ανδρέα.

Το κάστρο δεν ανήκει σε κανέναν, αλλά ανήκει και σε όλους μας. Οι αιρετοί άρχοντες της πόλης νομίζουν ότι θα πράττουν χωρίς να λογοδοτούν και χωρίς αυτό να έχει συνέπειες. Από τον Φλεβάρη του 2020 είχαμε γράψει πως “επιζητούμε και απαιτούμε επίσημη, έγκυρη μα κυρίως έγκαιρη ενημέρωση από τους αρμόδιους φορείς προς τους κατοίκους της πόλης.” Σχεδόν δύο χρόνια μετά, ό,τι μαθαίνουμε για το θέμα είναι από “διαρροές” στα τοπικά ΜΜΕ. Καμία επίσημη ενημέρωση. Καμία εκδήλωση για ενημέρωση του λαού της πόλης. Πλήρης απαξίωση των κατοίκων και του δημόσιου χώρου που ανήκει σε όλους και όλες.

Τον Μάιο του 2020 είχαμε επισημάνει τον προβληματικό δημοτικό φωτισμό και την εκκωφαντική απάθεια των υπευθύνων. Ήταν στα τέλη του πρώτου σκληρού lockdown. Ήταν τότε, που μέσα στο πυκνό σκοτάδι, ο χώρος μας παραβιάστηκε από άγνωστους. Ήταν τότε που είχαν ξανά απαγορευθεί οι δημόσιες συναθροίσεις. Τον Αύγουστο του 2020 είχαμε επισημάνει τις μίνι χωματερές με μπάζα και κάθε είδους απορρίμματα, σε πολλές γωνιές του ιστορικού κάστρου. Όλες οι ομάδες που δραστηριοποιούνται εντός των κτιρίων του πρώην στρατοπέδου Δούκα, συντηρούν μόνοι τους, καθαρίζουν και δημιουργούν συνθήκες για εναλλακτική πρόσβαση στον πολιτισμό και τον αθλητισμό, μόνοι τους.

Κάποιοι ονειρεύονται να μετατρέψουν τον πρώην στρατώνα σε ερειπιώνα, κόβοντας βόλτες με εκσκαφικά μηχανήματα, ξηλώνοντας κολώνες με ρεύμα και προστατευτικά κάγκελα. Την Δευτέρα 12 Απρίλη 2021 αντικρίσαμε κολώνα δημοτικού φωτισμού στο ρόλο ηλεκτροφόρας μπάρας, να κλείνει την είσοδο σε τρεις από τους χώρους που δραστηριοποιούμαστε. Το τονίζουμε: η κολώνα ήταν ξάπλα, περισσότερο από ένα μήνα, είχε ρεύμα και μπλόκαρε τον χώρο όπου αθλούνται, περπατούν και παίζουν καθημερινά εκατοντάδες κάτοικοι (μεταξύ τους μικρά παιδιά) της πόλης. Εκεί δεν σκέφτηκαν να βάλουν προειδοποιητική ταμπέλα ούτε να αποκαταστήσουν άμεσα την βλάβη. Υπήρχε το lockdown. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 13 Απρίλη 2021 ο δήμαρχος της πόλης είχε συνάντηση με τον υπουργό εθνικής άμυνας στο πεντάγωνο. Μια εβδομάδα μετά, στις 21 Απρίλη 2021, η υπηρεσία αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας ενόπλων δυνάμεων (υπ.α.α.π.ε.δ) προχωρά στην προκήρυξη δημόσιου ηλεκτρονικού πλειοδοτικού διαγωνισμού για την εκμίσθωση του πρώην στρατοπέδου Αθανασιάδη (κάστρο Αγίου Γεωργίου-Γενί Καλέ). Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε, μετά από παρεμβάσεις κομματικών και δημοτικών παρατάξεων, παρεμβάσεις συλλογικοτήτων και εργαζομένων, μετά από την κατακραυγή του δημάρχου στα δημοτικά συμβούλια που μεσολάβησαν, ότι ενώ γνώριζε τα πάντα, ο ίδιος δήλωνε άγνοια. Ενώ τα δημοτικά συμβούλια γίνονται ακόμη διαδικτυακά ή “κεκλεισμένων των θυρών”, οι αποφάσεις έχουν άμεση επίπτωση στον πραγματικό κόσμο. Η συμμετοχή των κατοίκων στα όσα διαδραματίζονται στον δήμο Πρέβεζας είναι πιο σημαντική από ποτέ. Ελπίζουμε ότι στις περιπτώσεις που θα χρειαστεί θα παρέμβουν δυναμικά.

Όσο και αν προσπαθούν, ή πετυχαίνουν “κατά λάθος”, να αμφισβητήσουν την σημερινή οντότητα αλλά και την ιστορικότητα του χώρου, όλοι οι κάτοικοι της πόλης γνωρίζουν καλά ότι το κάστρο του Αγίου Ανδρέα είναι ένα ανοιχτό έδαφος συνεύρεσης πολλών και διαφορετικών ανθρώπων για ένα πλήθος δραστηριοτήτων άθλησης και πολιτισμού (θεατρικές ομάδες-θεατρικές παραστάσεις-σεμινάρια, μαθήματα φωτογραφίας- φεστιβάλ video art και εκθέσεις φωτογραφίας, αθλητικές εγκαταστάσεις, γυμναστήρια, μαθήματα χορού, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, skatepark, ενημερωτικές συζητήσεις, συναυλίες, μεταξύ άλλων προπονείται και η τοπική πακιστανική ομάδα κρίκετ). Οι τοπικοί άρχοντες άραγε αναγνωρίζουν την ύπαρξη αυτών των δραστηριοτήτων; Ενημέρωσαν άραγε την υπουργό πολιτισμού για την ύπαρξη αυτών των πολιτιστικών δραστηριοτήτων, όταν επισκέφτηκε την Πρέβεζα στα τέλη του Οκτώβρη του 2021; Τι σχέδια έχει το υπουργείο πολιτισμού για το κάστρο του Αγίου Ανδρέα (Ιτς Καλέ); Θα γίνουν εργολαβικές εργασίες σαν αυτές που εκτυλίσσονται στα Λουτρά και στην παραλία; Θα αναδειχθεί ο αρχαιολογικός θησαυρός που βρίσκεται κάτω από τα πόδια μας ή θα συνεχίσουν να τον υποβαθμίζουν εξυπηρετώντας επιχειρηματικά και μικροπολιτικά συμφέροντα;

Οι κύριες αναφορές του αντιπεριφερειάρχη στον χώρο του Αγίου Ανδρέα είναι συγκεκριμένες λέξεις: “σκουπίδια”, “μεταξικό κτίριο”, “διοικητήριο”, “φυλάττω”, “αστυνομία”, “υπάλληλοι του δήμου εν αγνοία του αντιδημάρχου και του δημάρχου θα αποφάσιζαν μόνοι τους σε ένα κρυφό σημείο”. Ακόμη και την ύστατη ώρα, ρίχνουν την ευθύνη στους υπαλλήλους! Να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα με τους εργαζόμενους της Περιφέρειας, της Αρχαιολογίας και του Δήμου που καλούνται να εκτελέσουν εντολές και δουλεύουν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν. Τι θα κάναμε αν είμασταν στη θέση τους; Θα ενημερώναμε τον λαό της πόλης με κάθε μέσο και θα συμμετείχαμε στα κινήματα για την υπεράσπιση των δημόσιων χώρων. Αυτό που ζητάμε είναι ενημέρωση. Η άμεση προτεραιότητα της πόλης είναι άραγε η στέγαση κάποιων γραφείων της περιφερειακής ενότητας Πρέβεζας σε κάποιο κτίριο του πρώην στρατοπέδου Δούκα και όχι η ανάδειξη και αξιοποίηση της ιστορίας του κάστρου Ιτς Καλέ; Τι σχεδιάζουν;

 Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως από τον Μάρτιο του 2021 οι δύο πύλες του πρώην στρατοπέδου Δούκα είναι κλειστές με μπάρες και με προειδοποιητικές ταμπέλες “απαγορεύεται η είσοδος”. Οι μπάρες άνοιξαν μόνο την “βαθιά τουριστική περίοδο” (μέσα Ιούλη έως αρχές Σεπτέμβρη) λες και το κάστρο είναι μόνο για παρκάρισμα. Τον Οκτώβρη του 2021 τα πρώτα οικοδομικά μπάζα έκαναν την εμφάνισή τους στο χώρο που προπονείται η τοπική ομάδα κρίκετ. Με λίγα λόγια, με κλειστές μπάρες χρησιμοποιούν τον χώρο για χωματερή και με ανοιχτές μπάρες για παρκάρισμα ψηφοφόρων και τουριστών. Τον πολιτισμό τους ενοχλεί ένα πανό αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό αλλά όχι οι άμορφες μάζες μπετόν και ο μηδενικός φωτισμός. Στον αρχαιολογικό χώρο του κάστρου του Αγίου Ανδρέα επιτρέπονται οι μπουλντόζες και τα οικοδομικά μπάζα, αλλά όχι η δραστηριότητα πολιτιστικών, αθλητικών και πολιτικών ομάδων. Και ρωτάμε: Ποιός ή ποιοί πήραν την απόφαση να σφραγίσουν το κάστρο; Οι μπάρες θα ανοίγουν μόνο για να παρκάρουν μπάζα και σκουπίδια; Πάρθηκε κάποια απόφαση στο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο; Ποιος αποφασίζει να σφραγίσει έναν δημόσιο χώρο άθλησης και πολιτισμού; Ανακοινώθηκε κάπου; Είναι μέρος ενός σχεδίου όλο αυτό; Θα υπάρξει κάποια ενημέρωση; Αν νομίζουν ότι θα αφήσουμε ασχολίαστες αυτές τις πρακτικές και θα κάτσουμε με σταυρωμένα τα χέρια, κάνουν λάθος.

Θεωρούμε πιθανό πως οι τοπικοί φορείς θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν (αν δεν έχουν ήδη προκαλέσει) μια τεχνητή ή φαινομενική υποβάθμιση κάθε δημόσιου χώρου, έτσι ώστε να βρουν νομιμοποίηση και να επιταχύνουν τα άγνωστα σχέδια τους. Θέλουν να πληρώνουμε για να περπατάμε, να πληρώνουμε για να καθόμαστε, να πληρώνουμε για να διασκεδάζουμε. Στο ιστορικό κέντρο εξαφανίζονται παγκάκια, εξαφανίζονται τετραγωνικά δημόσιου χώρου για να μπουν τραπεζάκια και καρέκλες που οφείλεις να πληρώσεις για να κάτσεις. Την ίδια στιγμή ιδιωτικές ταξιδιωτικές εταιρίες καταλαμβάνουν όλη την εναπομείνασα παράλια και πλακοστρωμένη έκταση επί της Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη δε Κυανή Ακτή, οι ιδιωτικές ομπρέλες πολλαπλασιάζονται ενώ οι λιγοστές δημοτικές, εμφανίζονται στα μέσα Ιούλη. Δεν θα τους περάσει.

Τους ζητάμε για μια ακόμη φορά να ενημερώσουν τον λαό της πόλης, κάθε κάτοικο της Πρέβεζας, τι σχεδιάζουν για εμάς χωρίς εμάς. Δεν διεκδικούμε την ιδιοκτησία ούτε του χώρου ούτε και των κτιρίων εντός του. Δεν διεκδικούμε επίσης την ιδιοκτησία κάποιου κινήματος υπεράσπισης των δημόσιων χώρων. Διεκδικούμε το δικαίωμα να στεγάσουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας σε εσκεμμένα παρατημένους χώρους που ανήκουν σε όλους και όλες. Χώρους που τους δώσαμε και τους δίνουμε ζωή, με εθελοντική εργασία, με αυτοδιάθεση για έκφραση και δημιουργία, και με πάρα μα πάρα πολύ κόπο. Δεν ζητάμε επιδοτήσεις ούτε να μας μαζεύουν τα σκουπίδια. Δεν ζητάμε προσωπικές χάρες ούτε ρουσφέτια. Ζητάμε να λογοδοτήσουν για τα πεπραγμένα τους και να ενημερώσουν τους κατοίκους της πόλης για όσα σχεδιάζουν. Η ανάδειξη του χώρου θα γίνει μόνο με εκσκαφικά μηχανήματα, οικοδομικά μπάζα και μπάρες αποκλεισμού;

Η “αξιοποίηση” των κτιρίων από το κράτος ή και παραχώρηση σε ιδιώτες για διοικητικές ή εμπορευματικές δραστηριότητες, περνά από την απαξίωση και επιλεκτική στοχοποίηση του δημόσιου χαρακτήρα του χώρου, καθώς δημιουργεί αφορμές για την επιτάχυνση των διαδικασιών - από τους εμπλεκόμενους φορείς – και επιζητεί να “δικαιολογεί” την συνεχή πολιτική εκμετάλλευσης του κοινωνικού και δημόσιου χώρου με γνώμονα το κέρδος. Η πρακτική τους είναι γνωστή. Με το πρόσχημα της “αξιοποίησης” και της “ανάπτυξης” αποφασίζουν για μας χωρίς εμάς και ως αποτέλεσμα -τις περισσότερες φορές- καταστρέφουν αστικά δάση, ακτές, ιστορικά κτίρια και τοποθεσίες, για να τα περιφράξουν και να τα σφραγίσουν στην τελική.

Είμαστε αντίθετοι σε κάθε απόπειρα περιορισμού ή αποκλεισμού του δημόσιου χαρακτήρα του κάστρου για όλους τους κατοίκους, ανεξαρτήτως καταγωγής, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού και οποιουδήποτε άλλου στοιχείου διαχωρισμού. Ο στόχος μας είναι η εξασφάλιση της μη γκετοποίησης του κάστρου Αγίου Ανδρέα, ώστε να παραμείνει χώρος δημόσιος, ανοιχτός για όλους τους κατοίκους, ένας πραγματικά ανοιχτός κοινωνικός χώρος μέσα στην πόλη μας.

Όχι άλλους αποκλεισμούς. Όχι άλλους διαχωρισμούς. Να ανοίξουν άμεσα οι μπάρες περιορισμού. Ελεύθερη πρόσβαση για όλους και όλες σε κάθε δημόσιο χώρο της πόλης. Να αποκατασταθούν όλες οι ζημιές που έγιναν, να επανέλθει ο δημοτικός φωτισμός στο προαύλιο χώρο του κάστρου, να υδροδοτηθούν ξανά όλες οι βρύσες που βρίσκονταν εντός του χώρου. Αντί για τσιμεντοποίηση πλατειών, πάρκων και παραλιών, αντί για μπάρες και ηλεκτροφόρα καλώδια, αντί για εξυπηρέτηση επιχειρηματικών και μικροπολιτικών συμφερόντων, χτίζουμε -πολλά χρόνια τώρα- σχέσεις αλληλεγγύης και αμοιβαίου σεβασμού, με αθλητικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές δράσεις που δεν έχουν γνώμονα το κέρδος. Τα κάστρα και τα στρατόπεδα, τα εγκαταλελειμμένα δημόσια κτίρια, οι αρχαιολογικές τοποθεσίες και τα μνημεία ιστορίας και πολιτισμού, ανήκουν σε όλες και όλους. Ήρθε η στιγμή των κατοίκων να τα υπερασπιστούν.