Νοτιοδυτικά του οικισμού Άνω Κοτσανόπουλο, βρίσκεται η Ιερά Μονή Αβάσσου, στη θέση παλιότερης βυζαντινής μονής. Ανακαινίσθηκε το 1852. Περιλαμβάνει τον περίβολο, το καθολικό, το κτίριο των κελιών, και τον νερόμυλο (ο οποίος κινείται με νερό από καταρράκτη).Όλα μαζί συνθέτουν ένα μοναδικό στην ευρύτερη περιοχή σύνολο.¹ Να τονιστεί πως η μονή Αβάσσου χαρακτηρίζεται ως ιστορικὸ διατηρητέο μνημείο.²

ΕΙΚΟΝΑ 1. Ο ανακαινιισμένος νερόμυλος της μονής Αβάσσου το 2007 , (www.rodosillektis.com )

 Δυστυχώς η εικόνα που παρουσιάζει ο νερόμυλος σήμερα προκαλεί μόνο θλίψη και εγείρει ερωτηματικά για τους λόγους που οδήγησαν στην αποτυχημένη ανακαίνισή του, εν τέλει. Η σκεπή από σχιστόλιθο έχει καταρρεύσει ολοσχερώς και στα ερείπια του νερόμυλου, μπορεί οποιοσδήποτε να διακρίνει εύκολα, τα ευτελή ξύλινα δομικά υλικά της σκεπής, που μοιάζουν με κλαδιά που συγκεντρώθηκαν από τη γύρω περιοχή. Οι λόγοι της κατάρρευσης και εν δυνάμει καταστροφής του ιστορικού αυτού νερόμυλου³, που αποτελεί τμήμα ενός διατηρητέου μνημείου, εκτιμώ πως μπορούν να υπολογιστούν επαρκώς από ειδικούς.

Ενδιαφέρον έχει το απόσπασμα από την ανακοίνωση του αρχιτέκτονα και πανεπιστημιακού κ. Σταύρου Μαμαλούκου με τίτλο: “ Τεχνικές επέµβασης σε έργα αποκατάστασης µνηµείων της «παραδοσιακής» αρχιτεκτονικής στην Ήπειρο”, που δημοσιεύτηκε το 2011 και αφορά στις στέγες τέτοιων κτισμάτων:

- Η επικάλυψη µε σχιστόπλακες από «ασπρολίθαρο» (ασβεστόλιθο) από το Κορφοβούνι

της Άρτας, «µαυρολίθαρο» (φλύσχη) εισαγόµενες από την Αλβανία ή, στην ανάγκη, από πλάκες

Ελευθερουπόλεως που, βέβαια, δεν ταίριαζαν αλλά ήταν διαθέσιµες στην αγορά, γινόταν ως εξής :

επάνω στην πρώτη διαδοκίδωση από µισόταβλες ή από καδρόνια πελεκηµένα τοποθετούνταν φύλλα γαλβανισµένης λαµαρίνας ελαφρά καµπυλωµένα, στη συνέχεια καρφώνονταν µε λίγα µεγάλα καρφιά καδρόνια σε αντιστοιχία µε τις µισόταβλες, επάνω στα οποία καρφωνόταν δεύτερο σανίδωµα από ξυλεία καστανιάς , επάνω στο οποίο τοποθετούνταν οι σχιστόπλακες κατά τον παραδοσιακό τρόπο, εν ξηρώ (Εικ.2). Οφείλει, βέβαια, κανείς να επισηµάνει εδώ ότι η κατασκευή αυτή πάσχει σε βάθος χρόνου, καθώς χρειάζεται έλεγχο ώστε να µην «σύρουν» οι πλάκες και φθαρεί το επάνω σανίδωµα.-

ΕΙΚΟΝΑ 2.Προετοιµασία για την τοποθέτηση σχιστοπλακών (Κερασώνας Πρέβεζας. Μονή Αγίας Φανερωμένης)

Στο ακόλουθο και πρόσφατο φωτογραφικό υλικό που παραθέτω, αδυνατώ να εντοπίσω τον ενδεδειγμένο τρόπο τεχνικής επισκευής/κατασκευής της στέγης του νερόμυλου,που πολύ σωστά θα έπρεπε να είχε εφαρμοσθεί.

ΕΙΚΟΝΑ 3.Λεπτομέρεια από την σκεπή του νερόμυλου ( Μάης 2016)

Θα ήθελα επίσης (κι εγώ) να επισημάνω τη σπουδαιότητα της συστηματικής και ευέλικτης επίβλεψης των έργων αυτών⁴ από όλους τους εμπλεκομένους (πχ Εκκλησιαστικούς φορείς, Περιφέρειες, Δήμους, Αρχιτέκτονες, Εργολάβους) επειδή τα λάθη φυσικά και να είναι ανθρώπινα, δυστυχώς όμως κοστίζουν στους φορολογούμενους Ευρωπαίους πολίτες- και ανοίγουν άσκοπα παράθυρα για νέες δαπάνες....

ΕΙΚΟΝΑ 4. Το εσωτερικό του "αναστηλωμένου" νερόμυλου της μονής Αβάσσου (Μάης 2016)

αντί επιλόγου

Ίσως είναι αφελές εκ μέρους μου να επικαλεστώ το νομοθετικό πλαίσιο που αντιμετωπίζει τη φθορά αυτών των μνημείων ως ποινικό αδίκημα, έστω και από αμέλεια...αλλά καμιά φορά, ίσως και ο “άγιος” φοβέρα θέλει.

Δημήτρης Κατηνιώτης

Ιούνης 2016