Το λιμάνι Πρέβεζας από ελπίδα για την ανάπτυξη της περιοχής την δεκαετία του 1970 (σαν ένα μεγάλο εξαγωγικό εμπορικό λιμάνι της δυτικής Ελλάδας) κατέληξε η τροχοπέδη σε κάθε σχεδιασμό και ένα “βαρίδι” για το μέλλον της πόλης.
Με μία χερσαία έκταση 80 περίπου στρεμμάτων στην καρδιά της πόλης, έκταση άσχημη, βρώμικη δυσπρόσιτη και αδιάφορη για τους κατοίκους, χρησιμοποιείται σαν ένα εμπορικό λιμάνι εισαγωγής κυρίως χύδην δημητριακών, ξυλείας κλπ με ότι αυτό συνεπάγεται, ένα μέρος του σαν πάρκινγκ φορτηγών, κατασχεθέντων αυτοκινήτων του τελωνείου, τσιμεντένιων ογκόλιθων κλπ, παρουσιάζοντας μια αρνητική εικόνα από στεριά και θάλασσα της πόλης, αποτρέποντας την άλλη ανάπτυξη που επιζητούμε.
Στην ημερίδα του ΤΕΕ που έγινε το Φλεβάρη του 2009 για το λιμάνι της Πρέβεζας με τίτλο “Λιμάνι Πρέβεζας. Προοπτικές ανάπτυξης σε σχέση με την λειτουργία του παραδοσιακού κέντρου της πόλης-προτάσεις εφαρμογής” νομίζω ότι είχαν ειπωθεί σχεδόν όλα. Και μόνο ο τίτλος εξέφραζε την αγωνία για το που πάμε και τι κάνουμε, έχοντας μπροστά μας ένα δισεπίλυτο πρόβλημα ανάπτυξης και λειτουργικότητας της πόλης.
Από τα συμπεράσματα και τις προτάσεις της ημερίδας αναδείχθηκε ο λανθασμένος σχεδιασμός στην χωροθέτηση του λιμανιού, η ασυμβατότητα των χρήσεων κυρίως του τουριστικού και εμπορικού λιμένα στον ίδιο χώρο και κυρίως τα σοβαρά περιβαλλοντικά, κυκλοφοριακά προβλήματα στον πολεοδομικό ιστό και στο παραλιακό μέτωπο της πόλης. “ ...Πρόκειται για ένα χώρο χωρίς ταυτότητα που τριβελίζει ανάμεσα σε εμπορικό και παράλληλα τουριστικό χαρακτήρα, χωρίς να διεκδικεί κανέναν από τους δύο” κατέληγε η ομάδα εργασίας του ΤΕΕ για το θέμα.
Κατατέθηκαν σημαντικές ιδέες και προτάσεις όπως η διερεύνηση μεταφοράς του εμπορικού τμήματος του λιμανιού σε άλλη θέση (η Ο.Ε. του ΤΕΕ πρότεινε να διερευνηθεί η θέση της Ιχθυόσκαλας Πρέβεζας), διεθνής διαγωνισμός για την ανάπλαση του χερσαίου τμήματος σαν χώρου πολλαπλών δραστηριοτήτων και ένταξη του στον ιστό της πόλης, επιβατικός σταθμός κρουαζιερόπλοιων, συνεδριακό κέντρο, αναπλάσεις, μεταφορά του πάρκινγκ, πεζογέφυρα πρόσβασης, αποκατάσταση ρευματισμών του κόλπου, ενίσχυση κρηπιδωμάτων κλπ. Παρουσιάστηκαν επίσης το παράδειγμα της Βαρκελώνης και του Ρότερνταμ και οι αλλαγές χρήσης των υποβαθμισμένων εμπορικών λιμανιών τους, σε ειδικές τουριστικές και πολιτιστικές ζώνες.
Με την έκδοση των συμπερασμάτων της ημερίδας, ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης Αλαβάνος, με επιστολή του (αρ.πρωτ 20659/ 29-7-2009/ΤΕΕ) προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά με θέμα “το λιμάνι της Πρέβεζας” αναφέρει:
“...Η λειτουργία του εμπορικού τμήματος στο λιμάνι της Πρέβεζας είναι ασύμβατη με την κλίμακα και την ιστορική φυσιογνωμία της πόλης. Προκαλεί σοβαρά περιβαλλοντικά και κυκλοφοριακά προβλήματα στον πολεοδομικό ιστό, υποβαθμίζοντας το παραλιακό μέτωπο, ενώ εντείνει τον κυκλοφοριακό φόρτο και την ηχορύπανση λόγω της διέλευσης βαρέων οχημάτων από το ιστορικό κέντρο και τον οικιστικό ιστό...Η ύπαρξη εμπορικού λιμένα στα ιστορικά κέντρα των πόλεων, σε συνδυασμό με τις συναφείς δραστηριότητες που αναπτύσσονται γύρω από αυτόν, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων, πόσο μάλλον όταν διακινούνται φορτία με δημητριακά προϊόντα αλλά και αδρανή υλικά όπως συμβαίνει στο λιμάνι της Πρέβεζας. Κρίνουμε σκόπιμο για το υφιστάμενο λιμάνι, η Πολιτεία να επενδύσει στην αναβάθμιση ποιότητας και της ασφάλειας των υποδομών ακτοπλοΐας και θαλάσσιου τουρισμού, ενώ ταυτόχρονα να διερευνηθεί καταλληλότερη θέση για την λειτουργία του εμπορικού τμήματος του λιμένα, ούτως ώστε να εξακολουθήσει να έχει ρόλο στις εμπορευματικές μεταφορές του νομού, δραστηριότητα που συμβάλλει στην οικονομία της περιοχής. Κάθε προσπάθεια βελτίωσης του εμπορικού τμήματος στο υφιστάμενο λιμάνι θα επιφέρει υποβάθμιση της τουριστικής ανάπτυξης και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής και ακύρωση κάθε δυνατότητας υγιούς, εύρυθμης και βιώσιμης λειτουργίας της πόλης....”.
Μετά τα παραπάνω και επειδή βρίσκονταν σε εξέλιξη η μελέτη “Aναβάθμισης βελτιωτικών έργων και εξωραϊσμού του λιμανιού της Πρέβεζας-MASTER PLAN”, σε κοινή σύσκεψη στο Υπουργείο Ναυτιλίας με τον Γενικό Γραμματέα και τους εμπλεκόμενους φορείς της πόλης (Δήμο, Νομαρχία, Λιμενικό Ταμείο, ΤΕΕ) αποφασίστηκε η τροποποίηση της πρότασης για το ΜASTER PLAN, με την διερεύνηση νέας θέσης για το εμπορικό λιμάνι, την μεταφορά του υπάρχοντος στον ανατολικό προβλήτα (που δεν έχει ολοκληρωθεί) και την ένταξη των 15 περίπου στρεμμάτων του σημερινού εμπορικού λιμανιού στον ιστό της πόλης, μετά από μελέτες ανάπλασης που θα ακολουθήσουν. Από τότε υπήρξε σχεδόν απόλυτη σιωπή για τα σημαντικά και πρωτεύοντα δηλαδή τις διεκδικήσεις έργων και μελετών, αλλά εμφανίστηκαν σημαντικές συγκρούσεις για τα δευτερογενή όπως η εκμετάλλευση και διαχείριση της μαρίνας!
Εκμετάλλευση μαρίνας
Είναι προφανές ότι η παραχώρηση, διαχείριση και εκμετάλλευση της “μαρίνα Πρέβεζας” θα δημιουργούσε προβλήματα. Είναι πασιφανές ότι, αφού “δυο καρπούζια δεν χωράνε στην ίδια μασχάλη” οι τριβές και οι συγκρούσεις θα είναι παντοτινές. Αν δεν λυθεί το θέμα του εμπορικού λιμανιού, δεν μπορεί να λειτουργήσει με επιτυχία και βιωσιμότητα καμία μαρίνα. Οι 261 θέσεις ιστιοπλοϊκών σκαφών είναι ελάχιστες για την βιωσιμότητά της. Πόσο μάλλον όταν ακριβώς δίπλα, δουλεύουν από το πρωί φορτηγά, κλαρκ, γερανοί, όπου κυριαρχεί ο θόρυβος και η σκόνη της σόγιας και των άλλων χύδην προϊόντων. Το κόστος των χερσαίων εγκαταστάσεων θα πολλαπλασιάσει το κόστος ελλιμενισμού των σκαφών και βεβαίως κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες, θα γίνει ασύμφορο για τους τουρίστες. Αν δεν αυξηθούν οι θέσεις ελλιμενισμού δεν μπορεί να επιτύχει καμία επένδυση.
Οι διαδικασίες όμως επέκτασης (μέσω νέας χωροθέτησης), ανεξάρτητα αν έγιναν σωστά ή λάθος, δεν λύνουν το πρόβλημα βιωσιμότητας της μαρίνας. Όσο το λιμάνι βρίσκεται σε αυτή την “ερμαφρόδιτη” κατάσταση, η μαρίνα δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Θα πρέπει να προχωρήσουν οι μελέτες εφαρμογής του MASTER PLAN που σαφώς διαχωρίζουν τις δράσεις στο λιμάνι. Στην παρούσα φάση η μόνη λύση για την μαρίνα είναι, να λειτουργεί μαζί με την προκυμαία (όπως σήμερα), σαν ένα φτηνό και βολικό αγκυροβόλιο, με μικρά λειτουργικά κόστη και υψηλή ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τις άλλες κλειστές και οργανωμένες μαρίνες. Θα πρέπει να πολλαπλασιάσει τις θέσεις με πλωτές εγκάρσιες αποβάθρες κατά τα μήκος της παραλίας και να βελτιώσει τις παροχές, όπως το νερό, καύσιμα, ρεύμα και λοιπά, με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως συμβαίνει σε πολλά λιμάνια της νησιωτικής ζώνης. Αυτό φέρνει ανάπτυξη. Για παράδειγμα ένας αριθμός 500 ή 1000 σκαφών στο λιμάνι, σημαίνει ότι, περισσότεροι από 2000 τουρίστες για τουλάχιστον 3-4 μήνες, λειτουργούν, ζούν, αναμειγνύονται και εξυπηρετούνται καθημερινά από τις επιχειρήσεις και τα καταστήματα της πόλης. Είναι ίσως η μεγαλύτερη προσφορά του θαλάσσιου τουρισμού στη ζωή της Πρέβεζας.
Με ακριβές όμως υπηρεσίες μαρίνας και υψηλές δαπάνες παραμονής, φοβάμαι ότι το πλεονέκτημα θα χαθεί για τους πολλούς και ίσως για όλους. Η πόλη έχει ομορφύνει και ωφεληθεί πολλαπλά από το αγκυροβόλιο εκατοντάδων σκαφών κατά μήκος της προκυμαίας και ίσως αυτό είναι και το συγκριτικό μας πλεονέκτημα έναντι άλλων απομακρυσμένων μαρινών από τα κέντρα της πόλης. Είναι προφανές ότι η αξιοποίηση της τουριστικής ζώνης του λιμανιού θέλει επανεξέταση από μηδενική βάση και ολιστική αντιμετώπιση. Θα πρέπει να σταματήσουμε να δουλεύουμε χωρίς σχέδιο και αποσπασματικά για την ανάπτυξη και το μέλλον της Πρέβεζας.
Πιστεύω ότι μάλλον ήρθε η ώρα να κουβεντιάσουμε για μια άλλη οργανωμένη μαρίνα (ίσως στο “Βαθύ”), χωρίς φυσικά τις νταλίκες προς το λιμάνι, με ανάπλαση του παραλιακού μετώπου, μεταμορφώνοντας τελικά αυτόν τον κρυμμένο θησαυρό σε “ένα θαλάσσιο πάρκο στην καρδιά της πόλης ανάμεσα στον Αμβρακικό κόλπο και το Ιόνιο πέλαγος”.
ΥΓ: Όσον αφορά τον φορέα διαχείρισης ενός τέτοιου εγχειρήματος, η παρακμή θεσμών και ηθών που βιώνουμε, δεν προσφέρει πολλές ελπίδες υγιούς ανάπτυξης. Ένας τέτοιος φορέας είναι πολύ μεγάλος για ένα αδύναμο δήμο, αλλά και πολύ προβληματικός με την παραχώρησή του σε ιδιωτικά χέρια. Απαιτούνται σύγχρονοι μέθοδοι διαχείρισης και σύγχρονο μάνατζμεντ. Η σύσταση του ΔΣ του νέου Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Πρέβεζας αποκλειστικά με δημοτικούς συμβούλους, παραπέμπει σε ξεπερασμένες αντιλήψεις και προσφέρει μηδαμινές ελπίδες για κάτι καινούργιο!
Πρέβεζα 25 Μαρτίου 2013
Σπύρος Κανιώρης
μέλος Κεντρικής Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ
