Από την Παρασκευή, που ακούσαμε για πραξικόπημα στην Τουρκία, έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα ΜΜΕ. Ασφαλώς πρόκειται για ένα γεγονός το οποίο έχει άμεσες επιπτώσεις στη χώρα και στη ζωή μας, καθώς εμπλεκόμαστε – εκτός των άλλων – με την υπόθεση των 8 τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν άσυλο προκειμένου να αποφύγουν τις διώξεις από την κυβέρνηση Ερντογάν.
Δεν είναι υπόθεση της στήλης να προβεί σε μια βαθιά ανάλυση για την κατάσταση στη γειτονική χώρα, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι με την εκδήλωση του πραξικοπήματος βγήκαν στην επιφάνεια οι αντιθέσεις – που έφτασαν μέχρι την ένοπλη αντιπαράθεση – που σπαράσσουν την Τουρκία. Αλλά είναι εντελώς επιδερμικό να δούμε τις αντιθέσεις αυτές, ως εσωτερικές αντιθέσεις της Τουρκίας και μόνο, και να μη τις δούμε στα πλαίσια της ρευστότητας σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Μεσογείου, και των ανταγωνισμών των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που ενεργοποιούνται στην περιοχή – και είναι σχεδόν όλες οι μεγάλες δυνάμεις της γης με προεξάρχουσα τις ΗΠΑ.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, είναι φανερό, και ξεκαθαρίστηκε για όποιον είχε την υπομονή να παρακολουθήσει προσεκτικά τις ανακοινώσεις στις πρώτες ώρες του πραξικοπήματος, ότι οι ΗΠΑ αλλά και η ΕΕ έδειχναν μια φανερή ανοχή στους πραξικοπηματίες: οι μεν πρώτη μιλούσε για ‘εξέγερση’, ενώ, η μη διάψευση από πλευράς Γερμανίας της άρνησης του ασύλου, που δήθεν της ζήτησε ο Ερντογάν, ήταν αρκετή για να καταλάβουμε τη στάση της. Η στάση αυτή της ‘Δύσης’ ξεκαθαρίστηκε το αμέσως επόμενο διάστημα, όπου η μεν ΗΠΑ απειλεί ότι … θα θέσει την Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ, και η ΕΕ ότι δεν θα αποδεχτεί την Τουρκία στην περίπτωση που επαναφέρει τη θανατική ποινή. (Το γεγονός ότι η θανατική ποινή ισχύει σε αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ, δεν εμποδίζει τους ‘δημοκρατικούς’ ευρωπαίους να έχουν αγαστές σχέσεις με την υπερδύναμη πέραν του Ατλαντικού, και να μη τους ενοχλεί αυτό το θέμα ‘αρχής’).
Απ’ ότι φαίνεται λοιπόν, οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν ‘καλοβλέπουν’ τον Ερντογάν ως ‘σουλτάνο’ της Τουρκίας, διότι προφανώς ο τελευταίος έχει δείξει πολλά δείγματα ανυπακοής στις ‘υποδείξεις’ τους. (Δεν είναι τυχαίο ότι το πραξικόπημα έγινε – αμέσως – μετά την προσέγγιση Ερντογάν-Πούτιν, αλλά και Ερντογάν-Ισραήλ, και οι πρώτοι Ρώσοι τουρίστες θα έφταναν στην Τουρκία στις 7 Ιουλίου, ενώ το πραξικόπημα έγινε στις 16!).
Πολύ ‘πιασάρικη’ είναι η θεωρία (συνωμοσίας) ότι το πραξικόπημα το έστησε ο ίδιος ο Ερντογάν …για να ισχυροποιήσει τη θέση του. Αυτή η θεωρία προωθείται με πολλές παραλλαγές από διάφορους κύκλους, κυρίως των ΜΜΕ αλλά και της Αριστεράς (με ή χωρίς εισαγωγικά). Αυτή η θεωρία είναι παντελώς ασύμβατη με την πραγματικότητα. Διότι, μπορεί μεν ο Ερντογάν να ενίσχυσε την πολιτική του θέση στο εσωτερικό της Τουρκίας, καθώς σύσσωμη η αντιπολίτευση καταδίκασε τους πραξικοπηματίες, αλλά αδυνάτισε σημαντικά η ισχύς της χώρας και κυρίως ο στρατός και ο κρατικός μηχανισμός της. Από τις πληροφορίες μαθαίνουμε ότι το ένα τρίτο των στρατηγών και ναυάρχων της χώρας ‘εμπλέκονται’ στο πραξικόπημα και συνελήφθησαν. Έκλεισε η βάση του Ινσιρλίκ, από την οποία εξαπολύονται αεροπορικές επιδρομές, με την ηγεσία της αεροπορίας των ΗΠΑ, ενάντια στο ισλαμικό κράτος. Η εχθρότητα των ΗΠΑ και της ΕΕ είναι πιθανό το επόμενο διάστημα να οδηγήσει σε κάποιου είδους διαμελισμό της Τουρκίας και στην εγκαθίδρυση κάποιας μορφής κουρδικού κράτους. Και ο άλλοτε κραταιός τουρκικός στρατός βιώνει τον απόλυτο εξευτελισμό. Πώς ακριβώς ενισχύθηκε ο ηγέτης μιας τόσο σπαρασσόμενης χώρας, που με τα πογκρόμ εναντίον των αντιπάλων του, ενισχύει το εμφυλιοπολεμικό κλίμα; Ή μήπως αποκλείεται να γίνει και ένα δεύτερο πραξικόπημα, επιτυχημένο αυτή τη φορά, όπως προπαγανδίζουν ανοιχτά διάφοροι φιλο-δυτικοί κύκλοι; (Και ας μην έχουμε την αυταπάτη ότι ο αρχηγός στρατού που θα διορίσει ο Ερντογάν θα είναι το απόλυτο στήριγμά του: ο Αλιέντε ήταν που διόρισε τον Πινοσέτ επικεφαλής του στρατού – αρχηγό μετέπειτα της χούντας που τον ανέτρεψε – για να τον ‘προστατεύσει’ από επικείμενο πραξικόπημα …)
Ο Ερντογάν δεν είναι εκείνος ο ηγέτης που αντιπροσωπεύει το πρότυπο του δημοκράτη. Μοιάζει πολύ περισσότερο με το πρότυπο που δίνει ο Πλάτωνας στην Πολιτεία για τον τύραννο, ίσως να του ταιριάζει σα γάντι. Αλλά το τυραννικό και αυταρχικό καθεστώς του Ερντογάν δεν είναι στρατιωτική χούντα, διαθέτει μεγάλη λαϊκή στήριξη. Αυτός ήταν ο λόγος που οι πραξικοπηματίες δεν είχαν τη στήριξη όλου του στρατεύματος. Αυτός ήταν ο λόγος που κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν στήριξε τους πραξικοπηματίες. Αυτός, τέλος, ήταν και ο λόγος που κατέβηκε μεγάλο μέρος του τουρκικού λαού να αντιμετωπίσει τα τανκς, παρά τις απαγορεύσεις των πραξικοπηματιών. Ειδικά στο τελευταίο σημείο πρέπει να δώσουμε μια παραπάνω σημασία: ακόμα και άνθρωποι που προέρχονται από το χώρο της Αριστεράς, και αν τους ρωτήσεις αν οι μάζες δημιουργούν την ιστορία, θα σου απαντήσουν καταφατικά, ‘σκαλώνουν’, όμως, στο θέμα του τουρκικού λαού. Θα σου πουν ότι κατέβηκαν μόνο οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί του Ερντογάν – αλήθεια πώς το ξέρουν; – και θα συνεχίσουν λέγοντάς σου ότι ο λαός αυτός είναι ‘καθυστερημένος’ και ‘αντιδραστικός’, ίσως και ‘ισλαμιστής’. Μα αυτό το γνωρίζαμε. Γνωρίζαμε ότι ο Ερντογάν στις εκλογές πήρε περί το 50% των ψήφων. Τι είδους λαός θα κατέβαινε να αντιμετωπίσει τα τανκς; Το γεγονός όμως ότι ζούμε σε μια ΕΕ που δεν ευνοεί τη δημοκρατία – είδαμε με ποιο τρόπο αντιμετώπισε την ψήφο του ελληνικού λαού (τόσο το Γενάρη του 15, όσο και στο δημοψήφισμα του Ιουλίου) είναι καλό να βλέπουμε ότι δεν περνούν χωρίς καμία αντίσταση τα πραξικοπήματα. Έστω και στην ‘καθυστερημένη’ Τουρκία…
Θα μπορούσε κανείς να γράψει πολλά ακόμα για το ‘αποτυχημένο’ πραξικόπημα. Ένα είναι το σημαντικότερο: σε καμία περίπτωση η χώρα μας δεν πρέπει να μπει στον πειρασμό, εκμεταλλευόμενη την – προσωρινή – κατάρρευση της Τουρκίας και να παρασυρθεί σε τυχοδιωκτικές ενέργειες υπό τις ευλογίες των Αμερικανών, του ΝΑΤΟ, και (όποιων) άλλων, τυχοδιωκτικών-ιμπεριαλιστικών κύκλων.
Ποτέ στην ιστορία μας δεν είδαμε καλό από αυτούς. Μόνο καταστροφές…
