Την Κυριακή 15 Σεπτέμβρη συναντηθήκαμε όπως είχαμε προγραμματίσει με τους ποδηλάτες φίλους από τη Γερμανία, μέλη μιας οικολογικής κοοπερατίβας που διασχίζουν τα παράκτια του Ιονίου αυτό τον καιρό. Συναντηθήκαμε διαδικτυακά μέσω ενός διεθνούς δικτύου. Και βρεθήκαμε όπως είχαμε συμφωνήσει να τους ενημερώσουμε για το ζήτημα των εξορύξεων υδρογονανθράκων στη χώρα μας και ιδιαίτερα στην περιοχή μας. Ήπειρο κι Ιόνιο.
Έτσι κι έγινε.
Έχει πάντα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον συζητώντας γενικά για τις θεσμικές λειτουργίες του κράτους και για το τι νομοθετικό πλαίσιο ισχύει σε κάθε χώρα π.χ για την προστασία του περιβάλλοντος*, να κάνεις τη θλιβερή επαναδιαπίστωση ότι η χώρα μας με βεβαιότητα βρίσκεται σε βαθιά κρίση σε όλα τα επίπεδα, αλλά κυρίως σε ότι αφορά τις κρατικές θεσμικές λειτουργίες ή υπερβάσεις. Πράγμα καθόλου άγνωστο σε όσους -και δεν είναι λίγοι αυτοί- που ζούνε ή έζησαν σε δυτικοευρωπαϊκές χώρες.
Μερικά παραδείγματα.
Π.χ. στη Βαυαρία, όποιοι κι αν είναι οι πολιτικοί συσχετισμοί τα όρια τους είναι συγκεκριμένα κι ελέγχονται συνεχώς από τους υπηρεσιακούς παράγοντες, από τις συλλογικότητες που αναπτύσσονται γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα και τους ενεργούς πολίτες. Δεν μπορεί π.χ ο τοπικός κυβερνήτης, να αποφασίζει σύμφωνα με τις πολιτικές του πεποιθήσεις ακόμη κι αν αυτές εισηγηθεί. Η διαδικασία είναι αυτή:
Επιβάλλεται(!) για το οποιοδήποτε θέμα να στοιχειοθετείται μία έκθεση. Να συμπεριλαμβάνει όλες τις θέσεις (και όχι μόνο των επενδυτών!) και στη συνέχεια να γίνει διαβούλευση με όλους τους φορείς, υπηρεσιακούς, θεσμικούς, επιστημονικούς, παραγωγικούς, ομάδες πολιτών και δεν μπορεί να υπερισχύσει εν τέλη η άποψή του κυβερνήτη αν μειοψηφεί. Συχνά, κυβερνητικοί σύμβουλοι έπειτα από τα δεδομένα κυρίως επιστημονικά, που εξετάζονται στα περιβαλλοντικά θέματα -και όχι μόνο- για τα οποία τους παρουσιάζονται τα δεδομένα, είναι υποχρεωμένοι να μελετήσουν. Αν οι ίδιοι σχηματίσουν αντίθετη άποψη από τον επικεφαλής τους, αυτή και θα υποστηρίξουν. Δεν είναι απριόρι οι συσχετισμοί υπέρ των απόψεων της κομματικής παράταξης του κυβερνήτη για παράδειγμα.
Επίσης ενδιαφέρον έχει ο υπηρεσιακός έλεγχος. Δηλαδή μια υπηρεσία, οι κρατικοί λειτουργοί, καταρχήν δεν αλλάζουν πόστο ανάλογα με το ποια παράταξη κατέχει την Τοπική Κυβερνητική εξουσία. Είναι επίσης υποχρεωμένοι να ελέγχουν μια καταγγελία πολίτη ή συλλόγου, αμερόληπτα, διεξοδικά, και να αποφανθούν για τις ποινικές ή χρηματικές κυρώσεις αν προκύπτουν ακόμη κι αν η καταγγελία αφορά άλλη υπηρεσία, πρασίνου, ανακύκλωσης, κοινωνική κλπ του τοπικού Δήμου ή της περιφερειακής κυβέρνησης ή ακόμη και σημαίνοντα πολιτικά πρόσωπα. (Ας πούμε ό,τι κάνει εδώ η αποκεντρωμένη δοιήκιση με τη διαφορά πως δεν είναι απλά γνωμοδοτικός ο ρόλος της).
Ως ένα βαθμό δηλαδή η αστική δημοκρατία κερδίζει απέναντι στο νεωτερικό καπιταλιστικό μπάχαλο.
Αυτά τα δύο παραδείγματα προέκυψαν σε σχέση με το ζήτημα των εξορύξεων, από την συζήτηση που είχαμε με τους φίλους της Βαυαρικής οικοκοινότητας που κατ' επανάληψη ρώτησαν για το ζήτημα της διαβούλευσης με την κοινωνία και το που βρίσκεται σε όλο αυτό η κοινωνία των πολιτών.
Μάλλον οφείλουμε να μας προβληματίσει για το τι ισχύει στη χώρα μας. Για τις παρεμβάσεις που γίνονται στα θεσμικά όργανα με συνεχώς μεταβαλλόμενα πλαίσια και όρια ανάλογα με την εκάστοτε εξουσία, που όχι μόνο δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αντίθετα. Βλέπουμε πως η εκάστοτε κυβέρνηση κεντρική ή τοπική με μια μάλλον υπερβατική άσκηση εξουσίας, παρεμβαίνει αδιάκριτα και καταλυτικά, αλλάζοντας συνεχώς νομικό πλαίσιο και όρια, θυμίζοντας απολυταρχικά καθεστώτα υπό αποικιοκρατικό κλοιό. Ή μήπως όχι;
Αυτό είναι τρομακτικό αν κανείς το καλοσκεφτεί.
Όπως είπαμε και παραπάνω ως ένα βαθμό όλα αυτά. Σίγουρα πάντως ασύγκριτα καλύτερα με το πως λειτουργεί στη χώρα μας ο... κρατικός μηχανισμός που παραμπερδεύεται με την «βούληση» και τα συμφέροντα που εξυπηρετεί η... κάθε κυβέρνηση.
Φυσικά δεν υπάρχει εξιδανίκευση και τα προβλήματα κυρίως σε ότι αφορά τα περιβαλλοντικά εγκλήματα τα οποία προφανώς είναι πολύ πιο σύνθετα στη διεθνή σκακιέρα και στην βιομηχανική Γερμανία και παντού. Πάλι όμως υπάρχει μια διαφοροποίηση κι αυτό έχει μεγάλη σημασία. Ο Δημόσιος διάλογος. Γύρω από τι αναπτύσσεται ο Δημόσιος διάλογος; Π.χ στη Γερμανία οι συζητήσεις για την συμφωνία ΤΤΙΡ CETA κλπ λίγο καιρό πριν κι ακόμη σήμερα, προβάλλονται τόσο στα ΜΜΕ κεντρικά και τοπικά, όσο όμως και στις τοπικές συνελεύσεις των ομάδων πολιτών. Ή για την κλιματική κρίση και την κλιματική δικαιοσύνη, ο δημόσιος διάλογος που αναπτύσσετε τα τελευταία χρόνια για το ζήτημα αυτό στη Γερμανία δεν έχει απλά καμία σχέση με το που κειμένεται ο δημόσιος διάλογος στη χώρα μας. Για να μη μιλήσουμε για ζητήματα όπως η διαχείριση του πράσινου. Ακόμη και για την κλάδευση ενός δέντρου ο μηχανισμός είναι παρόν! Ή για την κυνηγετική νομοθεσία. Καταλάβαμε για τι πράγμα μιλάμε;
Το πρώτο πράγμα στο οποίο αναφέρθηκαν με το που τους συναντήσαμε ήταν η ραγδαία επιδείνωση των δασών τους. Ολόκληρα δάση πεθαίνουν από την προσβολή ενός μύκητα που αναπτύχθηκε με τις ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, σε συνδυασμό και με την σοβαρή επιβάρυνση από την Γερμανική βιομηχανία και την προβληματική ούτως η άλλως διαχείριση τόσων αποβλήτων. Το αίτημα συνεχούς ελέγχου και επιβολής κυρώσεων σε βιομηχανίες που υπερβαίνουν τα όρια των ρύπων τους δεν είναι πια αρκετό. Μάλλον τα πράγματα στον πλανήτη είναι πολύ πιο σοβαρά. Και μάλλον είναι υποχρέωση μας να αναλάβει ο καθένας και την ατομική του ευθύνη εκτός από την συλλογική ή πολιτική του στάση. Θέματα που απασχολούν καθημερινά πολύ μεγάλο μέρος του κόσμου εκεί. Δηλαδή ΚΑΜΙΑ απολύτως σχέση με το τι συμβαίνει στη χώρα μας.
Μιλήσαμε επίσης για τα κίνητρα που δόθηκαν 20 χρόνια πριν στους Γερμανούς για τη χρήση της ηλιακής ενέργειας με μικρής κλίμακας οικιακά πάνελ με τα οποία μειώθηκε το κόστος της κιλοβατόρας και σε κάποιες περιπτώσεις αρκετοί έφτασαν στην απόλυτη αυτονομία και μηδενικού κόστους οικιακής ενέργειας, για κάποια ενεργειακά πάρκα μικρής κλίμακας που έχουν αναπτυχθεί τοπικά. Για την καθιέρωση της ηλιακής ενέργειας και τη μείωση του λιγνίτη και τις μάχες που συνεχίζουν να δίνονται σε όλα τα επίπεδα ενάντια σε επενδύσεις καταστροφικές για τη φύση και τον άνθρωπο. Εξορύξεις, πυρηνικά, εξοπλιστικά, κ.α Και βέβαια μιλήσαμε για τον απαράδεκτο τρόπο που αδειοδοτούνται στη χώρα μας τα φαραωνικά αιολικά πάρκα επιφέροντας σήμερα την καταστροφή από τις παρεμβάσεις που βλέπουμε και στο μέλλον ακόμη χειρότερα αποτελέσματα. Το επίκεντρο πάντως της κουβέντας μας ήταν η κριτική στις βαθιές σκοτεινές χαραμάδες της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας πολιτικής σκηνής και του νεωτερικού καπιταλισμού που αλώνει και κατασπαράζει τη φύση και τον άνθρωπο. Ότι οι πολιτικοί συσχετισμοί ακόμη κι αν υπάρχει σε κάποιες χώρες μηχανισμός να ελέγχει τις ορέξεις τους είναι δυσοίωνοι κι επιφέρουν δυσλειτουργία. Αυτή που βλέπουμε παντού. Στην πολιτική αλλά και στην ανθρώπινη φύση και οντολογία.
Πάντως οι ποδηλάτες Βαυαροί φίλοι μας αύριο 20 Σεπτέμβρη που είναι παγκόσμια κινητοποίηση για το κλίμα είναι αποφασισμένοι εκεί που θα βρίσκονται θα διαμαρτυρηθούν όχι ως «νέοι για το κλίμα» αλλά ως παππούδες στο πλευρό των εγγονιών τους που θα διαμαρτύρονται στη Βαυαρία και σε όλο τον πλανήτη την ίδια μέρα για τη κλιματική κρίση και την κλιματική δικαιοσύνη.
Το μαθητικό κίνημα FFF (Fridays For Future) «Παρασκευές για το μέλλον», έφτασε και στη χώρα μας. Και αύριο 20/9 στην Αθήνα υπάρχει ανοιχτό κάλεσμα μαθητικών και φοιτητικών συλλόγων. Θα ήταν θετική εξέλιξη να αναπτυχθεί σε όλη τη χώρα και όπου υπάρχει μαθητική κοινότητα. Από τη μεριά μας έχουμε ενημερώσει μαθητές και εκπαιδευτικούς για αυτές τις δράσεις από νωρίς φέτος το καλοκαίρι.
Μένει να δούμε αν θα γίνει κάτι και στην πόλη μας.
Το μόνο σίγουρο είναι πάντως πως το Οικολογικό είναι ένα πραγματικό κίνημα στη Γερμανία που συνεχώς μεγαλώνει και ως κίνημα και ως πολιτική δύναμη.
Αν και όλο το καλοκαίρι έγιναν εποικοδομητικά πράγματα από μέλη της πρωτοβουλίας μας, αυτή η συνάντηση του φθινοπώρου ήταν η καλύτερη και η πιο τονωτική.
