Το Σάββατο 5 Ιουνίου 2021 η Ιερά Μητρόπολις Νικοπόλεως και Πρεβέζης και ο Δήμος Πρέβεζας πραγματοποίησαν επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Είναι γνωστό ότι μπροστά από τον ανδριάντα του, στην ομώνυμη πλατεία της πόλης, και εντός ειδικής κρύπτης, έχουν τοποθετηθεί τα οστά του ήρωα (αλλά και της συζύγου του, Ελένης Καρέλη), τα οποία μεταφέρθηκαν από το 1ο Νεκροταφείο Αθηνών στην Πρέβεζα τον Ιούλιο του 1967. Με αυτήν την ευκαιρία, δημοσιεύουμε ένα σύντομο ιστορικό σημείωμα για την πρώτη επίσημη θρησκευτική τελετή που σχετίζεται με τα οστά του Ανδρούτσου.

Στις 21 Φεβρουαρίου 1865 πραγματοποιήθηκε μνημόσυνο στην Μητρόπολη Αθηνών, με πρωτοβουλία και έξοδα της χήρας του Ανδρούτσου, η οποία την προηγούμενη μέρα δημοσίευσε την παρακάτω αγγελία στον αθηναϊκό τύπο (π.χ. εφημερίδες Αυγή, Εθνοφύλαξ, Παλιγγενεσία, Πρωινός Ταχυδρόμος).

«Μετά τεσσαρακονταετές διάστημα χρόνου, καθ’ο ο Ύψιστος αφήκε την χάριν του, όπως η επιζώσα υποφαινομένη χήρα του αοιδίμου στρατηγού Οδυσσέως Ανδρούτσου αποδώση την θρησκευτικήν τελετήν εις τα οστά αυτού, ταφέντος εν σιωπή ένεκα του επιγενομένου αυτώ σκληρού θανάτου εν τινι γωνία της Ακροπόλεως των Αθηνών, η υποφαινομένη παρακαλώ πάντας τους ευρισκομένους συναγωνιστάς αυτού και τους λοιπούς κατοίκους των Αθηνών, όσοι ευαρεστούνται, να παρευρεθώσι εις την κήδευσιν των οστών και την νεκρώσιμον θρησκευτικήν ακολουθίαν, γενησομένην εν τω ναώ της Μητροπόλεως την 21ην τρέχοντος μηνός, ημέραν Κυριακήν και ώραν 10 π.μ.

Εν Αθήναις τη 17η Φεβρουαρίου 1865.

Η χήρα Ελένη Οδυσσέως Ανδρούτσου».

Στην τελετή, επικήδειο εκφώνησε ο παλιός συναγωνιστής του Ανδρούτσου, συνταγματάρχης Κάρπος Παπαδόπουλος. Κατόπιν, τα οστά του ήρωα μεταφέρθηκαν στο 1ο Νεκροταφείο με στρατιωτική πομπή της οποίας προηγείτο μουσικό τμήμα, ενώ στο χώρο του κοιμητηρίου στρατιωτικά τμήματα απέδωσαν τιμές με πυροβολισμούς. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Παλιγγενεσία», η κυβέρνηση, θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του ήρωα, τον ονόμασε αντιστράτηγο και του αποδόθηκαν αντίστοιχες τιμές. Ωστόσο, κατά την εφημερίδα «Εθνοφύλαξ», η εκπροσώπηση της κυβέρνησης στην τελετή δεν ήταν η δέουσα. Πάντως, κοινή διαπίστωση όλων των εφημερίδων είναι ότι στην τελετή συνέρρευσε πλήθος κόσμου και παλιοί αγωνιστές.

Κλείνοντας το ζήτημα των δημοσιεύσεων του τύπου της εποχής, θα αναφέρουμε ότι η πλειονότητα των εφημερίδων απέφυγε να αναφερθεί στα γεγονότα του θανάτου, στην πραγματικότητα, δολοφονίας, του Ανδρούτσου. Εξαίρεση αποτελεί το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο της εφημερίδας «Ελπίς», η οποία κατηγορεί για τη δολοφονία τον Ιωάννη Κωλέττη και τον οπλαρχηγό Γιάννη Γκούρα, πρώην συνεργάτη του Ανδρούτσου.

Το σύντομο αυτό σημείωμα θα κλείσει με μια αναφορά στο θάνατο της χήρας του Ανδρούτσου, Ελένης, η οποία αναπαύεται πλέον μαζί του στην πλατεία της Πρέβεζας. Η Ελένη απεβίωσε στις 22 Ιουνίου 1879 σε ηλικία άνω των 80 ετών και ετάφη την επομένη. Ελάχιστοι παρέστησαν στην κηδεια της. Η είδηση του θανάτου της καταγράφτηκε στις εφημερίδες της εποχής με σύντομα άρθρα που αναφέρονταν στον σύζυγό της Οδυσσέα, αλλά και στον πρόωρα χαμένο γιο τους Λεωνίδα, που απεβίωσε στην Βαυαρία το 1836 σε ηλικία μόλις 12 ετών. Από αυτά, ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα κείμενο που εντοπίσαμε στο εβδομαδιαίο έντυπο «Εστία» και υπογράφεται από μια γυναίκα ονόματι Σοφία, χωρίς άλλα στοιχεία. Η συγγραφέας καταγράφει ένα περιστατικό του 1878, όταν ξέσπασε επανάσταση στη Μακεδονία. Τότε, κατά προτροπή της Βασίλισσας, οι γυναίκες προετοίμαζαν υφάσματα που θα χρησιμοποιούνταν ως επίδεσμοι για τις πληγές των τραυματιών. Στο κάλεσμα αυτό ανταποκρίθηκε και η γηραία πλέον χήρα του Ανδρούτσου, η οποία παρουσιάστηκε στην βασίλισσα για να της προσφέρει το προϊόν της εργασίας της: «Στείλτο βασίλισσά μου! Να ζούσε ο Λεωνίδας μου, το πήγαινε ο ίδιος!». Με αυτήν την σκηνή, που δείχνει τη φιλοπατρία αυτής της γυναίκας αλλά και το πόνο μιας μάνας που έχασε το παιδί της, θα κλείσουμε το παρόν σημείωμα, ως κερί στη μνήμη των τριών προσώπων της οικογένειας του Οδυσσέα Ανδρούτσου.